Avrupa Birliği Rekabet Hukukunda İnovasyon Sorunsalı

Sürdürülebilir kalkınmanın en önemli unsurlarından biri inovasyondur. Serbest piyasa ekonomilerinde inovasyon özel inisiyatifle gerçekleşir. Ancak devletin de inovasyonu teşvik etmesi, kolaylaştırması ve koruması beklenir. Bu hedef serbest piyasaya müdahale içeren tüm normatif araçlar gibi rekabet hukukunu da yakından ilgilendirmektedir. Nitekim iktisat kuramında piyasa rekabeti ve inovasyon ilişkisine dair önemli çalışmalar bulunmaktadır. Bu kapsamda en çok tartışılan temel soru hangi koşullarda piyasa rekabetinin inovasyona daha elverişli olduğu kadar hangi aktörlerin daha çok inovasyon yapma kapasitesi olduğuna ilişkindir. Kuramsal tartışmaların gösterdiği üzere rekabet hukuku kapsamında düzenleme ve yaptırımlar doğru ve ölçülü şekilde yapılmadığında inovasyon dürtülerine zarar verebilir. Bu çalışmada Avrupa Birliği rekabet hukuku kapsamında inovasyonun ne şekilde teşvik edildiği ve ne kadar korunduğu incelenmektedir. Bu bağlamda kurucu antlaşmalarda yer alan rekabet kurallarının genel uygulamasının yanı sıra inovasyonu doğrudan ilgilendiren fikri mülkiyet hakları ve son zamanlarda çok tartışılan dijital piyasalar özelindeki yaklaşım ve kararlar da irdelenmektedir. Çalışma Avrupa Birliği rekabet hukukunda özel sektöre uygulanan kurallar ve devlet desteklerinin denetlenmesi alanlarında inovasyona zararın gerçek bir kriter olarak yerleşmediğini ve uygulama ve içtihatta inovasyonun değerlendirilmesine yönelik tutarlı ve sistematik bir anlayış gelişmediğini ortaya koymaktadır.

İçindekiler

Giriş

I. Kuramsal Olarak Piyasa Rekabeti Ve İnovasyon İlişkisi

A. İnovasyonun Tanımı

B. Rekabet Ve İnovasyon İlişkisini İrdeleyen İktisadi Kuramlar

1. Erken Dönem İktisat Kuramları Ve İnovasyon

2. Öncü İnovasyon Kuramlarının Karşılaştırılması

3. Yakın Dönem Kuramsal Tartışmalar

Iı. Avrupa Birliği Rekabet Hukuku Mevzuatı Ve İçtihadında Bir Kriter Olarak İnovasyon

A. Ab Hukukunda Bir Amaç Olarak İnovasyon

1. İnovasyona Yönelik Düzenlemelerin Temel İlkeleri

2. Ab Kurucu Antlaşmalarında İnovasyon

3. Ab'de İnovasyonun Teşviki Ve Korunması İçin Geliştirilen Güncel Düzenlemeler

4. Ab'nin İnovasyon Teşviki Ve Korunması İçin Düzenleme Süreçleri Ve Gündemi

B. Ab Rekabet Hukuku Mevzuatında Bir Kriter Olarak İnovasyon

1. Ab Rekabet Hukukunda Abiha 101. Madde Ve İlgili Mevzuatta Bir Kriter Olarak İnovasyon

2. Ab Rekabet Hukukunda Abiha 102. Madde Ve İlgili Mevzuatta Bir Kriter Olarak İnovasyon

3. Ab Rekabet Hukukunda Yoğunlaşmaların Denetlenmesine İlişkin Mevzuatta Bir Kriter Olarak İnovasyon

C. Ab Rekabet Hukuku İçtihadında Bir Kriter Olarak İnovasyon

1. Rekabet Hukukunda Zarar Teorileri

2. Ab Rekabet Hukuku Uygulamasında İnovasyona Zararın Değerlendirilmesi

Iıı. Novasyonun Devlet Destekleri İle Desteklenmesi

A. Ab Hukukunda İnovasyona Devlet Desteklerinin Düzenlenmesi

1. Ab Hukukunda Devlet Desteklerinin Denetlenmesi

2. Ab Devlet Desteklerinin Denetlenmesi Mevzuatında İnovasyon

B. Piyasa Rekabeti Bakımından İnovasyona Yapılan Devlet Desteklerinin Değerlendirilmesi

1. İnovasyona Devlet Desteklerinde Pazar Aksaklıklarının Değerlendirilmesi

2. İnovasyona Destek İle Rekabetin Gereğinden Fazla Sınırlanmasının Engellenmesi

C. Ar-ge Ve İnovasyon İçin Devlet Destekleri Mevzuatının Esnekliği

D. İnovasyonun Dolaylı Olarak Etkilendiği Durumlarda Devlet Desteğinin Değerlendirilmesi

1. Komisyonun Devlet Destekleri Çerçevesinde Vergi Uygulamalarına Yönelik Kararları

2. Vergi İndirimleri Kararlarında İnovasyon Boyutu

Iv. Novasyonun Fikri Mülkiyet İle Korunmasının Rekabet Hukukunda Etkileri

A. Fikri Mülkiyetin Tanımı Ve Ekonomik Gerekçeleri

1. Fikri Mülkiyetin Tanımı

2. Fikri Mülkiyetin Ekonomik Gerekçeleri

B. Fikri Mülkiyet Hakkı İle Rekabet Kurallarının Birlikte Uygulanması

1. Amaçlar Bakımından Değerlendirme

2. Fikri Mülkiyetin Pazar Tanımlamasına Etkisi

3. Fikri Mülkiyet Sahibinin Lisanslamayı Reddetmesi

4. Fikri Mülkiyetin Zorunlu Unsur Teşkil Etmesi

C. Ab Rekabet Hukuku Uygulamasında Fikri Mülkiyet Haklarının Etkileri

1. İlaç Sektöründe Fikri Mülkiyet Haklarına Bağlı Rekabet Hukuku Sorunları

2. Yüksek Teknoloji Ve Telekomünikasyon Sektörlerinde Fikri Mülkiyete Bağlı Rekabet Hukuku Sorunları

V. Avrupa Birliği Rekabet Hukukunda Dijital Piyasalarda Müdahale Ve Düzenlemenin İnovasyona Etkileri

A. Dijital Piyasalarda Platform Ekonomisi Ve Yeni Tekeller

1. Dijital Çağın İş Modeli Olarak Platformlar

2. Dijital Pazarlarda Ekonomik Güç

3. Pazar İçin Rekabet

4. Yeni Yoğun Pazarlar: Tekeller, Data-opoller, Moligopoller?

B. Dijital Piyasaların İnovasyona Katkıları

1. Ekosistemlerin Sağladığı İnovasyon Avantajları

2. Ekosistemlerde Rekabetin Sınırlanması

C. Kuramsal Çerçeveyi Zorlayan Bir Örüntü: Dijital Piyasalarda Öldürücü Devralmalar

D. Ab Dijital Piyasalar Yasası

1. Dijital Piyasalar Yasasının Rekabet Anlayışı

2. Dijital Piyasalar Yasası Ve İnovasyon

Sonuç

Kaynakça