Ceza Koşulu (Cezai Şart)

Bu çalışmada özellikle ticari hayatta çok önemli bir yere sahip olan ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 179-182. maddeleri arasında düzenlenen "Ceza Koşulu" ele alınmıştır.

Ceza koşulu, borçlunun bir sözleşme ilişkisinden doğan edimini hiç ya da gereği gibi ifa etmemesi durumunda, söz konusu ifa etmeme halinin sonuçlarını ortadan kaldıracak ve/veya azaltacak bir edimi alacaklıya karşı üstlendiği hukuki işlem olarak tanımlanabilir. Taraflar, kurdukları ve kurmayı düşündükleri hukuki ilişkilerde edinmek istedikleri yararlarının, hak ve menfaatleri zarar görmeden hayata geçmesini amaçlamaktadırlar. Ceza koşulu, tarafların bir sözleşme ilişkisinden beklentilerinin yerine getirilmesi ve sözleşme ilişkisine sadakati arttırma amacının en önemli araçlarından biridir. Bununla birlikte uygulamada sıklıkla yer bulan ceza koşulunun, başta hukuki niteliği ve türü olmak üzere, muacceliyeti, indirilmesi gibi hususlarda akıbetinin nasıl belirleneceği konusunda ihtilaflar meydana gelmektedir. Bu çalışmada da doktrindeki farklı görüşler çerçevesinde söz konusu bu kavramların detaylarıyla açıklanması amaçlanmıştır.

Çalışmanın birinci bölümünde, ceza koşulunun tanımı, işlevi, hukuki niteliği, özellikleri, unsurları ve türleri açıklanmıştır. İkinci bölümünde ceza koşulunun, götürü tazminat, temerrüt faizi, seçimlik borç, kefalet sözlemesi, üçüncü kişinin fiilini üstlenme, koşula bağlı borç gibi kavramlar başta olmak üzere benzer kavramlardan ayırt edilmesi ve bu kavramlardan farkları incelenmiştir. Üçüncü bölümde, ceza koşulunun talep edilebilirlik şartları ve muacceliyeti açıklanmıştır. Ve nihayet dördüncü bölümde de ceza koşulunun miktarı, sınırı ve indirilmesi ele alınmıştır.

Konu Başlıkları:
Türleri, Hukuki Niteliği, Benzer Kavramlardan Farkları ve Ayırt Edilmesi
Götürü Tazminat
Dönme Cezası
Muacceliyeti
Kusur ve Zarar ile İlişkisi
Aşırı Ceza Koşulunun İndirilmesi