Gazali’nin Felsefi Kelamı

Gazâlî, İslâm düşünce tarihinin en dikkat çekici isimlerinden birisidir. Onun kelâm, felsefe, tasavvuf ve fıkıh gibi disiplinlerin tarihinde bir dönüm noktası teşkil ettiği, hatta eserleriyle İslam toplumlarının dini algılayış ve yaşayışlarında da derin izler bıraktığı, bilinen bir gerçektir. Etkileyici hayat hikâyesiyle o, zihinlere, ömrü boyunca hakikatin peşinde koşmaktan vazgeçmeyen bir entelektüel, tarih boyunca filozoflara yöneltilmiş en derinlikli eleştiriyi kaleme almış bir kelâmcı, dinî ilimlere diriltici bir ruh üflemek için uğraşan bir âlim ve tasavvufun sunduğu ilim-amel/bilgi-eylem birlikteliğinden derinden etkilenen bir sûfî olarak kazınmıştır. Frank Griffel’ın Gazâlî’nin Felsefî Kelâmı adlı eseri, onun bu çok yönlü entelektüel birikimini, kozmolojiye dair öğretilerini merkeze alarak ustalıkla incelemekte. Griffel, Gazâlî’nin hayatı, ilmî mirası ve yorum yöntemi ile âlemin yaratılışı, ilahî, insanî ve tabiî nedensellik hakkındaki görüşlerini hayranlık uyandıracak bir titizlikte ele almakla kalmamakta, bu konularda Batılı ilim çevrelerinde hâkim olan yanlış anlamaları sorgulayarak Gazâlî gibi önemli ve etkileyici bir düşünüre dair tutarlı ve incelikli bir resim sunmayı da başarmaktadır.