İtikadda Orta Yol

İslam düşünce tarihinin en etkili isimlerinden biri olan ve Hüccetü'l-İslam unvanıyla tanınan Gazzali, ehl-i sünnet kelamının önemli kaynaklarından olmakla birlikte geçmişte yeterince rağbet görmeyen İtikadda Orta Yol'da itikadî meseleleri aktarıp lehte ve aleyhte ortaya atılan fikirleri naklettikten sonra en doğru görüşün orta yola (iktisad) bağlı olan ehl-i sünnet tarafından temsil edildiğinin altını çizer ve konuları hem aklî hem de naklî esaslar çerçevesinde izah eder. Bu bakımdan eser, mantık kurallarının itikadî konulara uygulandığı ilk eserlerden biridir.

Gazzalî'nin -kendi ifadesiyle- bu eserde ortaya koyduğu deliller, itikadî/manevî hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar hükmündedir ve bunu uygulayan doktorun (kelamcı) yetenekli, sağlam görüşlü ve keskin zekalı olması gerekir. Bu sebeple, eserin girişinde geniş bir metodoloji kısmına yer verir.

Kısacası, İtikadda Orta Yol bir yandan yeterli miktarda kelam bilgisine sahip olmak isteyenler için sahih itikadın çerçevesini belirlemekte, diğer taraftan, bid'at ve dalaletlere karşı çıkarak şüpheleri gidermek ve avamın itikadını savunmak isteyenlere kılavuzluk etmektedir.