Kişiler Hukuku 22.Baskı (Gerçek ve Tüzel Kişiler)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

Sayfa

1. Kişiler Hukukunun Anlamı ve Yeri. 1

2. Kişi ve Kişilik Kavramı 1

a) Kişi 1

b) Kişilik 3

3. Kişiler Hukukuna İlişkin Mevzuat 3

4. Kişiler Hukukuna İlişkin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları. 5

5. Kişiler Hukukuna Hâkim Olan Genel İlkeler. 6

a) Eşitlik ilkesi 6

b) Özgürlük ilkesi. 7

c) Kişiye saygı ve kişiliğin korunması ilkesi 7

BÖLÜM I

GERÇEK KİŞİLER

§ 1. KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI VE SONA ERMESİ

I. KİŞİLİĞİN BAŞLANGICI11

1. Kişiliğin kazanılma anı.11

a) Tam olarak doğmak: .11

b) Sağ olarak doğmak: 12

2. Ceninin Durumu 14

a) Döllenme anne karnında ise. 14

b) Döllenme anne rahmi dışında ise. 18

3. Henüz Ana Rahmine Düşmemiş Olanların Hukuki Durumu 21

II. KİŞİLİĞİN SONA ERMESİ 21

1. Ölüm 21

a) Biyolojik ölüm 22

b) Beyinsel ölüm. 22

c) İsteğe bağlı olarak ölümün sağlanması mümkün müdür? . 25

2. Ölüme Bağlanan Hukuki Sonuçlar 26

3. Cesedin Durumu 29

4. Ölüm Karinesi. 30

a) Uygulanma esasları 31

b) Ölüm karinesinin sonuçları 33

5. Gaiplik Kararı 33

a) Genel olarak. 33

aa) Gaiplik kararı isteyebilmek için gerekli şartlar. 34XII

aaa) Ortadan kaybolma. 34

bbb) Kaybolan kimsenin ölümü kuvvetli şekilde olası görünmelidir. 34

ccc) Belirli süreler geçmiş olmalıdır 35

bb) Gaiplik kararı istemeye yetkili olanlar 36

cc) Gaiplik kararı vermeye görevli ve yetkili mahkeme. 37

dd) Mahkemece uygulanacak usul. 37

ee) Gaiplik kararı ve sonuçları 38

aaa) Miras Hukukuna ilişkin sonuçlar 39

bbb) Aile Hukukuna ilişkin sonuçlar 41

ff) Gaiplik kararının hükümsüzleşmesi 42

b) Özel olarak. 43

III. SAĞLIĞIN VE ÖLÜMÜN İSPATI. 43

1. Genel Kural. 43

2. İspat Kuralları. 44

a) Doğum ve ölümün ispatı 44

b) Kayıt bulunmadığı durumda ispat 44

c) Birlikte ölüm karinesi. 45

§ 2. HAK EHLİYETİ

I. ANLAMI 47

II. HAK EHLİYETİNİN TEMEL İLKELERİ 47

III. HAK EHLİYETİNİN SINIRLANDIĞI HALLER. 49

1. Yaş. 49

2. Cinsiyet 50

3. Evlilik 51

4. Yabancılık . 53

5. Ayırt Etme Gücüne (Temyiz Kudretine) Sahip Bulunmayanların Durumu 54

6. Akıl Hastalığı 55

7. Haysiyetsiz Hayat ve Mahkûmiyet. 55

8. Yabancı Hukukun Uygulanması 55

§ 3. FİİL EHLİYETİ

I. KAVRAM. 56

II. FİİL EHLİYETİNİN ÇEŞİTLİ GÖRÜNÜMLERİ 57

1. Hukuka Uygun Fiillerde Fiil Ehliyeti 57

a) Hukuki işlemlerde 57

b) Hukuki işlem benzerlerinde ve yöneltilmesi gerekli irade beyanlarına muhatap olma. 58

c) Maddi fiiller 59

d) Usuli işlem ehliyeti. 59

2. Hukuka Aykırı Fiiller Açısından Fiil Ehliyeti. 60

III. TAM FİİL EHLİYETİ İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR 60

1. Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti). 61

a) Kavram. 61

b) Akla uygun biçimde davranabilme yeteneği 62

c) Akla uygun biçimde davranmayı engelleyen sebepler. 64XIII

aa) Yaş küçüklüğü. 65

bb) Akıl hastalığı. 65

cc) Akıl zayıflığı 66

dd) Sarhoşluk. 66

ee) Benzer sebepler. 67

d) Ayırt etme gücünün göreceliliği. 68

e) İspat yükü. 71

2. Ergin Olmak 74

a) Normal erginlik 74

b) Evlenme sonucu ergin olma. 75

c) Mahkeme kararı ile ergin kılınma (yargısal-kazaî rüşt). 77

aa) Aranan şartlar 77

aaa) On beş yaşın tamamlanmış olması. 78

bbb) Küçüğün isteğinin bulunması. 78

ccc) Küçük velâyet altında ise, velisinin rızasının alınmış olması. 78

ddd) Çocuk vesayet altında ise vesayet ve denetim makamının izninin alınmış olması 79

eee) Erginlik kararının küçüğün menfaatine uygun olması. 80

bb) Karar ve etkisi 80

3. Kısıtlı Olmamak 81

a) Kısıtlama sebepleri. 82

aa) Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı 82

bb) Savurganlık, alkol veya uyuşturucu bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim 83

cc) Bir yıl veya daha uzun süreli hapis cezasına mahkûmiyet 84

dd) İlgilinin talebi 85

b) Kısıtlamanın etkisi 86

c) Danışman atanması 86

IV. TAM EHLİYET ŞARTLARINDAKİ EKSİKLİKLERİN ETKİSİ 87

1. Ayırt Etme Gücünün Bulunmaması 87

2. Ergin Olmamak. 87

3. Kısıtlı Olmak 88

4. Kendisine Danışman Atananlar. 89

V. EHLİYET AÇISINDAN KİŞİLERİN SINIFLANDIRILMASI 90

1. Tam Ehliyetliler. 90

2. Tam Ehliyetsizler. 90

a) Genel olarak. 90

b) İşlem ehliyeti açısından tam ehliyetsizlerin durumu 91

aa) Tam ehliyetsizin işlemlerinin hükümsüzlüğü kuralı 91

bb) Kesin hükümsüzlük kuralının istisnaları. 94

aaa) İradeden bağımsız doğan hukuki sonuçlar. 94

bbb) Ayırt etme gücünden yoksun olan kimsenin yaptığı evlilik. 95

ccc) Ayırt etme gücüne sahip olmayan kimsenin ölüme bağlı tasarrufları. 96

ddd) Hükümsüzlüğün örtülü boşluk oluşturması veya hükümsüzlüğü ileri sürmenin hakkın kötüye kullanılması teşkil etmesi 96

eee) Geçersiz hizmet sözleşmesinin tarafı olması 97

cc) Tam ehliyetsizin temsil edilmesi. 97XIV

aaa) Genel olarak 97

bbb) Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklar 97

dd) Sorumluluk ehliyeti açısından tam ehliyetsizlerin hukuki durumu. 100

aaa) Genel olarak 100

bbb) Hakkaniyet sorumluluğu. 101

ccc) Geçici olarak ayırt etme gücünü kaybedenlerin durumu 102

ddd) Borca aykırı davranışlar 103

3. Sınırlı Ehliyetsizler. 103

a) Genel olarak. 103

b) Hukuki işlem ehliyeti açısından sınırlı ehliyetsizlerin durumu 105

aa) Yasal temsilcinin rızasına bağlı işlemler. 105

aaa) Genel olarak 105

bbb) Rızanın kim tarafından verileceği. 107

ccc) Rızanın verilme zamanı, şekli ve kapsamı. 108

ddd) Rızanın hükmü.111

eee) Sınırlı ehliyetsizin kendisini tam ehliyetli gibi göstermesi.113

bb) Sınırlı ehliyetsizlerin, yasal temsilcinin rızasına bağlı olmadan yapabileceği işlemler113

aaa) Şahsen kullanılacak haklar114

bbb) Karşılıksız kazanmalar117

ccc) Sınırlı ehliyetsizin temsilci olabilmesi118

ddd) Ehliyetin genişlediği durumlar119

cc) Sınırlı ehliyetsizlerin hiç yapamayacakları işlemler.119

dd) Sınırlı ehliyetsizlerin temsil edilmesi 120

b) Sınırlı ehliyetsizlerin hukuka aykırı fiillerinden sorumluluğu. 120

4. Sınırlı Ehliyetliler 121

§ 4. KİŞİSEL DURUM

I. GENEL BAKIŞ 123

II. KİŞİNİN ADI 124

1. Genel Bilgiler 124

2. Adın Çeşitleri 125

a) Soyadı. 125

b) Öz ad 126

c) Müstear ad (takma ad, mahlâs, pseudonyme) 126

d) Lakap 127

e) Ticaret unvanı. 127

f) Diğer meslek, soyluluk işareti vb. unvanlar. 127

g) İnternet ortamında kullanılan adlar 128

3. Adın Kazanılması 128

a) Soyadının kazanılması 128

aa) Soybağı yoluyla. 129

aaa) Evlilik içi doğan çocuk. 129

bbb) Evlilik dışı doğan çocuk. 129

ccc) Boşanan anne küçük çocuğunun soyadını değiştirebilir mi? 131

bb) Evlenme yoluyla 133

aaa) MK m. 187 ve yargı kararları. 133

bbb) Boşanan eşin soyadı 136XV

cc) Evlat edinilme yoluyla. 136

dd) İdari karar ile. 137

ee) Soyadı seçme yoluyla 137

b) Öz adın kazanılması. 138

aa) Evlilik içi çocuk. 138

bb) Evlilik dışı doğan çocuk 139

cc) Ana-babası bilinmeyen çocuklar. 139

c) Müstear adın kazanılması. 139

d) Lakabın kazanılması. 139

4. Adın Değiştirilmesi. 139

a) Adın değişmezliği kuralı 140

b) Ad değişikliğini haklı kılan sebepler 140

aa) Ad ve soyadının değiştirilmesi 140

bb) Küçük çocuğun soyadının değiştirilmesi. 144

cc) Anne baba adının değiştirilmesi 145

c) Usul 146

d) Adın değiştirilmesine itiraz 148

e) Adın değiştirilmesinin sonuçları 149

5. Ad Üzerindeki Hakkın Korunması . 149

a) Adın kullanılmasının çekişmeye yol açması halinde koruma 150

b) Adın haksız kullanılması halinde koruma 150

c) Kişiliği koruyan davalardan yararlanma 151

III. HISIMLIK 151

1. Kavram . 151

2. Kan Hısımlığı . 151

a) Anlamı 151

aa) Üstsoy-altsoy hısımlığı 152

bb) Yansoy hısımlığı 152

b) Hısımlık derecesi 153

c) Kan hısımlığına bağlanan hukuki sonuçlar 153

aa) Evlenme yasağı 153

bb) Dernekte oy kullanma yasağı 154

cc) Vasi olmada. 154

dd) Mirasçılık. 154

ee) Nafaka ödeme yükümlülüğü 154

ff) Tanıklıktan kaçınma 154

gg) Hâkimin davaya bakma yasağı ve davaya bakmaktan kaçınabilmesi. 154

3. Kayın Hısımlığı. 154

a) Anlamı 154

b) Kayın hısımlığının derecesi 155

c) Kayın hısımlığının hukuki sonuçları 155

4. Evlat Edinmeden Doğan Hısımlık. 156

IV. YERLEŞİM YERİ 157

1. Kavram ve Önemi 157

2. Yerleşim Yerinin Gerekliliği İlkesi ve Yerleşim Yerinin Çeşitleri. 158

a) İsteğe bağlı yerleşim yeri. 158

aa) Oturulan yer. 158XVI

bb) Oturulan yerde sürekli kalma-yerleşme-niyeti 159

b) İtibari yerleşim yeri 163

c) Yasal yerleşim yeri. 164

aa) Velayet altındaki çocuklar. 164

bb) Vesayet altındaki kimseler. 166

3. Yerleşim Yeri Adresi 167

4. Yerleşim Yerinin Tekliği İlkesi . 168

V. KİŞİSEL DURUM SİCİLLERİ. 169

1. Anlamı ve Düzenleniş Tarzı 169

2. Nüfus Hizmetleri Teşkilatı 170

3. Nüfus Kütükleri ve Tutulması. 170

a) Aile kütüğü. 171

b) Özel kütükler 172

aa) Doğum kütüğü. 172

bb) Ölüm kütüğü 172

cc) Evlenme kütüğü. 173

dd) Boşanma kütüğü 173

ee) Kayıt düzeltmeleri kütüğü. 173

ff) Diğer kişisel durum değişiklikleri kütüğü. 173

gg) Yabancılar kütüğü 173

4. Sicili Tamamlayıcı Kayıtlar ile Kişisel Durum Değişikliklerinin Kütüğe İşlenmesi. 174

5. Kütükteki Yanlışın Düzeltilmesi. 174

6. Nüfus Kütüklerine İlişkin İlkeler . 178

a) Sicil kayıtlarının bütünlüğü ilkesi 178

b) Kamuya kapalılık (gizlilik) ilkesi. 178

c) Nüfus kayıtlarının ispat gücü. 179

7. Kişisel Durum Kütüklerini Tutan Memurların Sorumluluğu 180

§ 5. KİŞİLİĞİN KORUNMASI

I. GENEL OLARAK KİŞİLİK VE KİŞİLİĞİN KORUNMASI. 182

II. KİŞİLİK HAKLARININ NİTELİKLERİ 184

III. KİŞİLİK HAKKININ KAPSAMI 187

1. Genel Olarak. 187

2. Kişilik Hakkının Konusu Olan Değerler. 188

a) Ad. 188

b) Hayat, sağlık ve vücut tamlığı 189

aa) Tıbbi müdahaleler 192

bb) Organ ve doku nakli 195

cc) Cinsel faaliyete ilişkin müdahaleler 198

aaa) Üreme faaliyetleri. 198

bbb) Cinsiyet değişikliği. 200

c) Faaliyet ve yaşamını düzenleme özgürlüğü. 203

d) Haysiyet ve onur. 205

e) Resim ve ses. 213

IV. KİŞİLİĞİN KORUNMASI YOLLARI 224XVII

1. Kişiliğin Hukuki İşlemle Saldırıya Karşı Korunması. 225

a) MK m. 23’ün kapsamı 225

b) MK m. 23 hükmünün uygulanma alanı 229

aa) MK m. 23/f. 1 ve 23/f. 3 229

bb) MK m. 23/f. 2 230

aaa) Genel olarak 230

bbb) Ekonomik özgürlüğe ilişkin kişilik hakkının MK m 23/f. 2 ile korunması. 232

c) MK m. 23/f. 1 ve f. 2’ye aykırılığın yaptırımı. 236

2. Kişiliğin Haksız Fiil Teşkil Eden Saldırılara Karşı Korunması 239

a) İlke . 239

b) Hukuka aykırılık 240

c) Hukuka aykırılığı kaldıran sebepler. 241

aa) Kişilik hakkı zedelenen kimsenin rızası (mağdurun rızası) 241

aaa) Genel olarak 241

bbb) Tıbbi müdahalelerde rıza (onay). 243

ccc) Diğer haller. 247

bb) Üstün nitelikte özel yarar. 248

aaa) Mağdura ait üstün özel yarar 249

bbb) Üçüncü kişiye ait üstün özel yarar 251

ccc) Faile ilişkin üstün özel yarar. 252

cc) Üstün nitelikte kamu yararı. 253

dd) Kanunun verdiği yetki. 271

aaa) Genel olarak 271

bbb) Dilekçe hakkının ya da hak arama yetkisinin kullanılması 271

ccc) TBMM üyelerinin dokunulmazlıkları 272

ddd) Meşru müdafaa. 273

d) Kişilik haklarına saldırılan kişiye tanınan dava hakları. 274

aa) Genel olarak. 274

bb) Davacı ve davalı sıfatı. 275

cc) Davalar 278

aaa) Saldırıya son verilmesi davası 278

bbb) Saldırı tehlikesinin önlenmesi davası. 281

ccc) Saldırının hukuka aykırılığının tespiti davası. 282

ddd) Maddi tazminat davası 286

eee) Manevi tazminat davası 287

fff) Saldırıdan elde edilen kazancın verilmesi davası. 293

dd) Kişilik hakkına hukuka aykırı saldırı sebebiyle açılacak dâvalarda yetkili mahkeme 295

BÖLÜM II

TÜZEL KİŞİLER

§ 1. GİRİŞ

I. TÜZEL KİŞİ KAVRAMI 299

II. TÜZEL KİŞİLİK KAZANILMASININ KOŞULLARI. 300

1. Örgütlenme Unsuru. 300

2. Sürekli Amaç Unsuru . 301XVIII

3. Bağımsızlığa Hukuken İmkân Verilmesi. 301

III. TÜZEL KİŞİLİĞİN NİTELİĞİ 302

1. Farazi Kişilik Teorisi. 303

2. Gerçek Kişilik Teorisi. 303

3. Amaç (Gaye) Kişiliği Teorisi ve Soyutlama Teorisi. 304

IV. TÜZEL KİŞİLERİN ÇEŞİTLERİ 305

1. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri 305

2. Özel Hukuk Tüzel Kişileri . 306

a) Kazanç paylaşmak amacı güden tüzel kişiler. 307

b) Kazanç paylaşmak amacı gütmeyen tüzel kişiler. 307

3. Kamu İktisadi Teşebbüsleri 307

V. TÜRK HUKUKUNDA TÜZEL KİŞİLERİN DÜZENLENİŞ TARZI 308

VI. TÜZEL KİŞİLERDE “ARADAN SIZMA” VEYA “PERDENİN KALDIRILMASI” TEORİSİ. 310

§ 2. TÜZEL KİŞİLERE İLİŞKİN GENEL KURALLAR

I. TÜZEL KİŞİNİN KURULUŞU. 313

1. Çeşitli Kuruluş Sistemleri. 313

a) Serbest kuruluş sistemi. 313

b) İzin sistemi. 313

c) Tescil sistemi 314

2. Türkiye’de Yürürlükte Olan Sistem 314

II. TÜZEL KİŞİLERİN HAK EHLİYETİ 317

1. Sadece Gerçek Kişilere Özgü Olan Haklar. 318

2. Sadece Tüzel Kişilere Özgü Olan Haklar 319

3. Hem Gerçek Kişilerin Hem Tüzel Kişilerin Yararlanacağı Haklar. 319

a) Malvarlığı haklarında. 320

aa) İntifa hakkı. 320

bb) Oturma hakkı. 321

cc) Mirasçı olma ve miras bırakma. 321

dd) Alacak ve borç sahibi olma. 321

b) Zilyetlik 321

c) Kişisel haller bakımından. 322

aa) Ad 322

bb) Yerleşim yeri (ikametgâh). 322

cc) Uyrukluk 323

dd) Kişiliğin korunması. 324

III. TÜZEL KİŞİLERİN FİİL EHLİYETİ 326

1. Genel Bakış 326

2. Tüzel Kişilerde Fiil Ehliyetinin Başlangıcı ve Fiil Ehliyetsizliği. 327

3. Tüzel Kişilerin Organları. 328

a) Organ kavramı 328

b) Organ, temsilci ve yardımcı kişi. 330

c) Organ çeşitleri 332

aa) Karar organı - Yürütme organı 332XIX

bb) Zorunlu organ - İhtiyarî organ. 332

cc) İç organ - Dış organ. 332

dd) Fert organ - Kurul organ 333

ee) Resmi organ -Fiili organ- Görünüşte (fonksiyonel) organ 333

4. Organın Fiilinin Tüzel Kişiye İzafesi 334

a) Hukuki işlemler açısından 334

b) Hukuka aykırı fiiller açısından. 335

aa) Organın borca aykırı davranışı 335

bb) Organın haksız fiili 336

IV. TÜZEL KİŞİLERİN SONA ERMESİ. 340

1. Tasfiye. 341

2. Tahsis (Özgüleme). 342

§ 3. DERNEKLER

I. GİRİŞ 345

II. DERNEK KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ. 348

1. Kavram 348

2. Çeşitleri. 348

a) Ticari işletme işleten ve işletmeyen dernekler. 349

b) Alelade dernekler - Kamuya yararlı dernekler. 350

c) Dernekler-Üst kuruluş (Dernek birlikleri: federasyonlar, konfederasyonlar) 352

III. DERNEKLERDE ÜYE UNSURU. 353

1. Dernek Üyeliği 353

2. Üyelik Şartları. 355

a) Normal üyelik için aranan şartlar. 355

aa) Kamu hizmeti görevlilerinin derneklere üye olmaları. 356

bb) Çocuk derneklerine üyelik. 356

cc) Yabancıların derneklere üye olmaları 357

dd) Tüzükte belirlenmiş olan şartlar 357

b) Kurucu üyelik için aranan şartlar. 357

aa) Fiil ehliyetine sahip olmak 358

bb) Dernekler Kanunu m. 3/2’de sayılanlardan olmamak. 358

cc) Çocuk derneklerinde 358

3. Üyelik Sıfatının Kazanılması 358

4. Üyeliğe Bağlı Hak ve Yükümlülükler. 361

a) Üyelik hakları. 361

aa) Katılma hakları 362

aaa) Oy hakkı. 362

bbb) Genel kurulu toplantıya davet ettirme hakkı 363

ccc) Genel kurul toplantısında gündeme ek madde koydurma hakkı 364

bb) Yararlanma hakları 364

cc) Koruma hakları 365

aaa) Derneğin amacını koruma hakkı. 365

bbb) Şikâyet hakkı 365

ccc) İstifa (dernekten çekilme) hakkı. 366

ddd) İtiraz hakkı 366

b) Üyelik yükümlülükleri. 370XX

aa) Sadakat yükümlülüğü 371

bb) Ödenti (aidat) ödeme borcu. 371

cc) Derneğin amacına uygun davranmak 373

5. Üyelik Sıfatının Sona Ermesi 374

a) Üyelik sıfatının kendiliğinden sona ermesi 374

b) Üyenin dernekten çekilmesi (istifa). 375

c) Üyenin dernekten çıkarılması (ihraç). 375

aa) Çıkarma sebepleri 376

aaa) Çıkarma tüzükte düzenlenmişse. 376

bbb) Çıkarma hakkında tüzükte hiçbir hüküm öngörülmemişse 377

bb) Dernekten çıkarılan üyenin itiraz hakkı 377

aaa) Çıkarma sebepleri tüzükte düzenlenmemişse. 377

bbb) Çıkarma sebepleri veya çıkarma tüzükte düzenlenmişse. 378

d) Üyelik sıfatının sona ermesinin sonuçları 380

IV. DERNEKTE AMAÇ (GAYE) UNSURU. 380

1. Kavram 380

2. Amacın, Kanuna ve Ahlâka Aykırı Olmaması 381

a) Genel olarak. 381

b) Çocuk dernekleri için sınırlandırılmış amaçlar 382

c) Amacın imkânsız olmaması. 382

V. DERNEĞİN TÜZEL KİŞİLİĞİ 383

1. Derneğin Kuruluşu 383

a) Tüzüğün hazırlanması 384

aa) Tüzük kavramı. 384

bb) Tüzüğün içeriği 384

b) Tüzüğün idareye verilmesi. 386

c) Kurulmaları ve faaliyetleri izne bağlı dernekler 387

d) Kuruluşa etkili olmayan düzen hükümleri. 387

aa) Kuruluş bildirisi ve tüzüğün incelenmesi 387

bb) İlk genel kurul toplantısı 388

cc) Dernek kütüğüne kayıt 389

2. Derneğin Organları 389

a) Genel kurul. 389

aa) Genel kurulun toplanması 390

aaa) Olağan toplantı. 390

bbb) Olağanüstü toplantı. 391

bb) Çağrı usulü. 392

cc) Toplantı yeter sayısı. 393

dd) Toplantı yeri. 394

ee) Toplantının yapılış usulü. 394

ff) Gündem ve genel kurulun yetkileri. 395

gg) Genel kurulda karar alınması. 395

b) Yönetim kurulu 396

aa) Yönetim kurulunun oluşumu ve görevinin sona ermesi 396

bb) Yönetim kurulunun görev ve yetkileri 397

c) Denetim kurulu. 398

3. Derneğin Faaliyeti. 400XXI

a) Faaliyeti kısıtlayıcı ve yasaklayıcı hükümler. 400

b) Kolluk kuvvetlerinin dernek faaliyetlerine müdahale yetkisi 402

4. Derneğin Devlet Tarafından Denetlenmesi. 403

5. Derneğin Sona Ermesi. 405

a) Sona erme şekli 405

aa) Derneğin kendi kendini feshetmesi. 405

bb) Derneğin kendiliğinden sona ermesi (infisah, kendiliğinden dağılmış sayılma). 405

aaa) Derneğin aciz haline düşmesi. 406

bbb) Yönetim kurulunun tüzüğe göre kurulmasına imkân kalmaması. 406

ccc) Genel kurulun toplanması için gerekli yeter sayının bulunmaması yüzünden olağan genel kurul toplantısının üst üste iki defa yapılamaması. 406

ddd) Derneğin amacının gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkansızlaşması veya şartların kaybolması 407

eee) İlk genel kurul toplantısının yapılmaması ve zorunlu organların kurulmaması. 407

fff) Sürenin dolması 408

cc) Derneğin mahkeme kararı ile feshedilmesi. 408

aaa) Derneğin amacının kanuna yahut ahlâka aykırı hale gelmesi (MK m. 89). 408

bbb) Kuruluştaki kanuna aykırılık ve eksikliklerin giderilmemesi. 409

ccc) Suç sebebiyle derneğin kapatılması.411

b) Sona ermenin sonuçları.411

§ 4. VAKIF

I. GİRİŞ 413

II. VAKIF KAVRAMI. 416

III. VAKFIN ÇEŞİTLERİ. 417

1. Yeni Vakıflar 417

2. Kamuya Yararlı Vakıflar 417

3. Çalıştırılanlara ve İşçilere Yardım Vakıfları 420

a) İki taraflı (katılmalı), çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları 422

b) Tek taraflı, çalıştırılanlara ve işçilere yardım vakıfları. 423

c) Ortak esaslar. 423

4. Aile Vakıfları 424

5. Mazbut Vakıflar 424

6. Mülhak Vakıflar 425

7. Cemaat Vakıfları . 427

8. Esnaf Vakıfları. 428

IV. VAKIFTA MAL UNSURU. 429

1. Tahsis Edilecek Malvarlığı Değerleri . 429

2. Vakfedilen Malın Değiştirilmesi 431

V. MALIN USULÜNE GÖRE BELİRLİ VE SÜREKLİ BİR AMACA TAHSİSİ (VAKIF KURMA İŞLEMİ) 433

1. Amaç (Gaye) 433

a) Amaç kanuna, ahlâka ve milli menfaatlere aykırı olmamalıdır. 436XXII

b) Amaç imkânsız olmamalıdır 436

c) Amaç belirli olmalıdır 439

d) Amaç devamlı olmalıdır. 441

2. Malvarlığının Tahsisi 441

3. Vakıf Kurma İşlemi. 442

a) Vakıf kurma işleminin şekli 442

aa) Sağlıkta vakıf kurma 442

bb) Ölüme bağlı tasarrufla vakıf kurma. 442

b) Vakıf kurma işleminde ehliyet 443

aa) Sağlıkta vakıf kurma 443

bb) Ölüme bağlı tasarrufla vakıf kurma. 444

c) Vakıf kurma işleminin içeriği. 444

d) Vakıf kurma işleminin geri alınması 446

e) Mirasçıların ve alacaklıların itiraz hakkı 448

VI. VAKIFTA TÜZEL KİŞİLİK UNSURU 448

1. Tüzel Kişiliğin Kazanılması 448

a) Tescil 448

b) Mahkeme siciline tescilin hukuki sonuçları. 451

aa) Tüzel kişiliğin kazanılması 451

bb) Vakfın tahsis olunan malları ve hakları kazanması. 452

2. Vakfın Yönetimi ve Örgütü. 454

a) Genel olarak. 454

b) Örgütün tamamlattırılması. 456

c) Yönetimin değiştirilmesi 457

d) Yönetim organlarının görevleri 458

e) Vakıf yöneticilerinde aranan nitelikler ve yöneticilerin yönetimden uzaklaştırılmaları 462

f) Görevden alınmanın sonuçları. 464

3. Vakıf Senedinin Değiştirilmesi 464

4. Vakıfların Uluslararası Faaliyetleri ve Şube, Temsilcilik ve İrtibat Bürosu Açmaları 467

5. Yurt Dışındaki Vakıfların Türkiye’deki Faaliyetleri 468

6. Vakfın Denetimi 468

a) Genel olarak. 468

b) İktisadi işletme ve iştiraklerin denetimi. 471

7. Vakfın Sona Ermesi. 472

a) Vakfın kendiliğinden sona ermesi (vakfın dağılması) 472

aa) Vakıf senedindeki hüküm dolayısıyla sona erme 473

bb) Kanun gereğince sona erme. 473

b) Vakfın mahkeme kararı gereği sona ermesi (vakfın dağıtılması). 476

aa) Amacın kanuna aykırı olması. 476

c) Alacaklıların veya saklı pay sahibi mirasçıların itirazı üzerine sona erme 477

8. Vakfın Sona Ermesinin Sonuçları. 477

a) Tasfiye 477

b) Tahsis 477

c) Sona eren vakfın kaydının silinmesi ve ilân edilmesi 478

Yararlanılan Eserler 473