Memleket Sandıklarından Ziraat Bankası'na Osmanlı'da Bankacılık

Yapmış olduğumuz bu çalışma içerisinde, öncelikle 19. yüzyıl boyunca tarımın geçirmiş olduğu gelişme evrelerinden az da olsa bahsedilmiştir. Devlet adamlarının tarımın önemini kavramaları dolayısıyla bu alanda birçok önemli reform yapılmıştır. İyi niyetli bu reformlar devletin içinde bulunduğu bu zor yüzyılda beklenilen başarıyı yakalayamamıştır. Bunda yapılan reformların çok masraflı olması ve yeterli alt yapının olmaması gibi sebepler etkiliyken bunların yanında devlet adamlarının yeterli bilgiden yoksun olmaları ve yapılan reformları devam ettirememeleri de etkili olmuştur. 
Tarım alanında ihtiyaç duyulan gelişmenin en somut adımının kurulan Sandıklar olduğu görülmektedir. Bu Sandıklar, öncelikli olarak imece usulü ile sonraları vergi sistemine tabi olarak çiftçiye gereken kredi ve teşviki sağlamayı amaçlamışlardır. Her ne kadar yeterli oranlara ulaşamasalar da Osmanlı’da ulusal bankacılık kurumunun meydana gelişinde önemli rol oynamışlardır. Çünkü Osmanlı’da 19. yüzyıla gelinceye değin ulusal bir banka sistemi olmadığı görülmüştür. Kurulan bu sandıklar elde ettikleri kısıtlı başarılarla, kurumsal ve merkezi bir bankanın ülke için ne kadar faydalı olacağını göstermişlerdir. Bunun sonucu olarak da 1888’de, Ziraat Bankası sadece çitçiye yönelik bir banka olarak kurulmuş ve çalışmalarına bu yönde başlamıştır.