Müslüman Kadının Tarihi 3 - Düşüncede Müslüman Kadın

“Din”in sabit, tek ve evrensel olmasına karşın din anlayışları ve dini referans alarak geliştirilen düşünceler, değişken ve özneldir. Her dinî-sosyal yapı, kendisini biçimlendirirken dünyayı algılamaya dair normlarını ortaya koymakta ve bunu ağırlıklı olarak dine dayandırmaktadır. Farklı dinî-sosyal yapılar, temel dinî düşünceleri ekseninde kadının sosyal konumuna ilişkin normlar belirlemekte ve kadın algılarını şekillendirmektedir. İslâm düşünce ve medeniyeti üzerinde geniş çaplı etkiye sahip yapıları esas alarak bölümlendirilen bu kitap, farklı dinî-sosyal anlayış ve yapıların kadın algılarını incelemektedir.

Prof. Dr. Nahide Bozkurt, “Kutsal Metinler ve Müslümanların Kadın Algısı Üzerine” başlıklı bölümde İbrahimî dinlerin kadın algılarını kutsal metinler üzerinden inceledi ve Müslümanların kadın algılarını, Kur’ân’ın kadının varlığı ve toplumsallığına ilişkin ayetleri bağlamında yorumladı.  Dr. Tuğba Günal’ın kaleme aldığı “Ontolojik Statüsü Açısından Kadın”, kadının, sahip olduğu ontik, epistemik ve ahlâkî donanım/yeterlik konularına eğildi. “Klasik Dönem İslâm Düşüncesinde Kadın Anlayışına Dair” bölümünde Dr. Öğr. Üyesi Saadet Altay, İslam kelamında kadına dair değerlendirmeleri; akıl ve imamet gibi iki temel konu örneğinde ele aldı. Dr. Öğr. Üyesi Peyman Ünügür Tekin, “Şiâ’da Kadın Anlayışı” içerisinde, mezhebin İslam tarihindeki önemli bazı kadın figürlere yaklaşımı bağlamında Hz. Hatice, Hz. Âişe ve Hz. Fâtıma’ya dair Şiî anlayış ve bunun genel kadın algısına etkileri üzerinde durdu. Tarihi süreçte Şîâ tarafından telif edilen tefsir, hadis, fıkıh ve felsefe eserlerinden hareketle Şîâ’nın kadına bakış açısını irdeledi. “Mâtürîdîlikte Kadın Anlayışı” yazarı Doç. Dr. Hülya Terzioğlu, Ehl-i Sünnet’in kurucu isimlerinden İmam Mâtürîdî’nin ve onun görüşleri etrafında şekillenen Mâtürîdîliğin kadın anlayışını, özellikle Te’vîlâtü’l-Kur’ân tefsirinden yola çıkarak değerlendirdi. Doç. Dr. Rabiye Çetin, -Kadın Peygamberin İmkânı Özelinde- alt başlıklı “Kelam Düşüncesinde Kadın” bölümünde, kelam geleneğinde peygamberliğin şartlarından biri olarak kabul edilen “erkek olma”ya dair söylemin, kadın tasavvuruna yansımasını ele aldı. “Tasavvufta Kadın Anlayışı” başlıklı bölümde Doç. Dr. Nuran Çetin, sembol isimler ve söylemler üzerinden sûfîlerin, kadınlara bakış açısına, kadın velîlere ve onların öne çıkan bazı faaliyetlerine, bazı tarikatların kadına karşı tutumuna, meşhur sûfîlerin hayatında kadınların yerine değindi. Dr. Bedriye Yılmaz, “Çağdaş Kur’ân Yorumlarında Kadın” başlığı altında kadının yaratılışı, erkeklerin kadınlar üzerinde kavvâm oluşu, şahitlik, miras, çok kadınla evlenme ve örtünme konularıyla ilgili Kur’ân ayetlerinin çağdaş yorumları üzerinde durdu. Dr. Öğr. Üyesi Halide Rumeysa Küçüköner, “İslâmî Gelenekçilikte Müslüman Kadın” bölümünde cihadî ve Suudi selefilik, medrese gelenekçiliği ve tasavvuf gelenekçiliğinde kadın algısının şekillenişi ve sosyal hayattaki yansımalarını inceledi. Yazar, “İslâmî Islahatçılıkta Müslüman Kadın” yazısında ise İslam geleneğinde zamanla oluşa bozulmalara çözüm bulabilmek hedefiyle ortaya çıkan İslâmî ıslahatçılığın yenilik ve ıslahçı yönünün kadın algısına etkilerini sundu.