Roma Hukukunda Tüketim Ödüncü Sözleşmesi (Karz Akdi-Mutuum)

Roma hukukunda mutuum olarak adlandırılmış olan tüketim ödüncü sözleşmesi, komşular ve dostlar arasındaki ilişkilerde ve bu ilişkilerin oldukça mühim bir rol oynadığı Roma toplumsal hayatında önemli bir yere sahiptir. Mutuum, eski çağlardan beri alım satım sözleşmesi ile birlikte ticari hayatta da en büyük ehemmiyeti haiz sözleşmelerden biri olarak nitelendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Roma hukukundan günümüze önemini ve bazı özelliklerini halen muhafaza eden ve ticari hayatın temel işlemlerinden biri olarak kabul edilen bu sözleşmenin hangi özelliklerini günümüze kadar taşıyabildiğini hangi özelliklerinin ise daha Roma hukuku döneminden başlayarak değişime uğradığını tespit ederek, bu değişimlerin muhtemel sebepleri ile müessesenin tarihi gelişimini ve bu tarihi gelişimin günümüze kadar olan etkilerini ana hatlarıyla ortaya koymaya çalışmaktır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ

BİRİNCİ BÖLÜM

TERMİNOLOJİ, ROMA HUKUKUNDA MUTUUM KAVRAMI, MUTUUM KELİMESİNİN KÖKENİ, MUTUUM'UN TARİHİ GELİŞİMİ VE ROMA SÖZLEŞMELER SİSTEMİNDEKİ YERİ

I. TERMİNOLOJİ VE KAVRAM

A. Terminoloji

B. Kavram

II. MUTUUM KELİMESİNİN KÖKENİ

III. MUTUUM'UN ORTAYA ÇIKIŞI VE TARİHİ GELİŞİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER

A. Mutuum'un Ortaya Çıkışına İlişkin Görüşler ile Mutuum İçin Tanınmış Hukuki Korumalar Arasındaki Bağlantı

B. Mutuum ve Bağışlama ile Bağlantısı

C. Nexum ve Ödünç İlişkilerindeki Yeri

1. Nexum'a İlişkin Ön Açıklamalar

2. Nexum

IV. ROMA HUKUKUNDA SÖZLEŞMELER SİSTEMİ VE MUTUUM'UN BU SİSTEMDEKİ YERİ

İKİNCİ BÖLÜM

MUTUUM'UN UNSURLARI, TAŞIDIĞI DİĞER ÖZELLİKLER VE AMACI

I. MUTUUM'UN UNSURLARI

A. Taraflar Arasındaki Anlaşma (Consensus)

B. Ödünç Konusu Olan Eşyanın Mülkiyetinin Ödünç Alana Doğrudan Devredilmesi Zorunluluğu (Datio)

1. Genel Kural

2. Ödünç Sözleşmesinin Temsil Yoluyla Kurulması

3. Ödünç Sözleşmesinin Ödünç Konusunun Doğrudan Teslim Edilmeden Kurulduğu Diğer Durumlar

C. Ödünç Konusu Eşyanın Mülkiyetinin Ödünç Verene Ait Olması ve Ödünç Verenin Eşya Üzerinde Tasarruf Yetkisinin Bulunması

D. Ödünç Alanın Ödünç Konusu Olan Eşyanın Mülkiyetini Kazanması

E. Ödünç Verilen Şeyin Misli Eşya Niteliğini Taşıması

II. MUTUUM'UN TAŞIDIĞI DİĞER ÖZELLİKLER VE AMACI

A. Mutuum'un Taşıdığı Diğer Özellikler

1. Tek Tarafa Borç Yükleyen Karşılıksız Bir Sözleşme Olması

2. Mutuum'da Faiz ve Stipulatio

B. Mutuum'un Amacı

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

MUTUUM'UN ÖZEL TÜRLERİ

I. AİLE EVLATLARINA VERİLEN ÖDÜNÇLER VE SENATUS CONSULTUM MACEDONIANUM

A. Senatus Consultum Macedonianum Hakkında Ön Açıklamalar

B. Senatus Consultum Macedonianum'un Çıkarıldığı Tarih

C. Theophilus'un Metni ve Senatus Consultum Macedonianum'un Amacı

D. Senatus Consultum Macedonianum'un Metni ve Roma Hukukundaki Uygulaması

II. DENİZ ÖDÜNCÜ SÖZLEŞMESİ (FENUS NAUTICUM)

A. Deniz Sigortasının Bir Türü Olarak Fenus Nauticum (veya Pecunia Traiecticia)

B. Yunan Örf ve Adet Kuralları ve Bunların Romalılardaki Uygulaması

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

ROMA HUKUKUNDA UYGULANMIŞ FARKLI YARGILAMA USULLERİNDE MUTUUM İÇİN TANINMIŞ HUKUKİ KORUMALAR

I. ROMA YARGILAMA USULÜNE İLİŞKİN ÖN AÇIKLAMALAR

II. LEGIS ACTIO USULÜNÜN UYGULANDIĞI DÖNEMDEKİ DURUM

A. Legis Actio Per Condictionem'in Getirilmesinden Önceki Durum

1. Mutuum ile Birlikte Bir Stipulatio'nun da Yapılmış Olması Durumunda Tanınan Hukuki Korumalara İlişkin Görüşler

2. Stipulatio Yapılmadan Verilen Ödünçler (Stipulatio'suz Mutuum) İçin Tanınan Hukuki Korumalara İlişkin Görüşler

B. Lex Silia ve Lex Calpurnia ile Getirilen Yeni Dava: Legis Actio Per Condictionem

1. Legis Actio Per Condictionem'in Getirilme Sebebi

2. Legis Actio Per Condictionem'in Özellikleri

3. Legis Actio Per Condictionem'in Kapsamı ve Uygulama Alanı

4. Legis Actio Per Condictionem ile Diğer Legis Actio Türleri Arasındaki İlişki

5. Alacaklı ve Borçlu Arasındaki Menfaat Dengesi Açısından Legis Actio Per Condictionem

C. Lex Aebutia ve Legis Actio Per Condictionem'e Etkisi

1. Lex Aebutia ve Formula Usulünün Getirilmesindeki Rolü

2. Lex Aebutia ile Getirilen Yeniliğin Kapsamı ve Formula Usulü ile Legis Actio Usulünün Seçimlik Olarak Uygulanıp Uygulanamayacağı Meselesi

III. FORMULA USULÜNÜN UYGULANDIĞI DÖNEMDEKİ DURUM

A. Legis Actio Per Condictionem ve Condictio Arasındaki Bağlantı

B. Formula Usulünde Condictio ve Mutuum

SONUÇ

KAYNAKÇA