Sulama Notları

Yerleşik tarım toplulukları ve medeniyetler Fırat-Dicle havzası, Nil Nehri, İndüs ve Huang (Sarı nehir) boyunca kurulmuştur. İnsanoğlu, suyu uygun koşullarda ve zamanda toprakla buluşturarak çeşitli tarım ürünleri yetiştirmeye ilk olarak bu bölgelerde başlamış olup, teknolojik uygulamalar, sulama ve drenaj dâhil, hidrolik mühendisliği alanında adı geçen bölgelerde ortaya çıkmıştır. Bunun nedenlerinden birisi de insanoğlunun içme suyu ve gıda kaynaklarını artırmak için suya duyduğu ihtiyaç kadar, taşkınlardan korunmak isteğidir. Binlerce yıl içinde yaratılan bilgiyi evrimsel bir süreç olarak görebiliriz. Farklı görüşler olmakla beraber teknolojiyi örneğin; sulama-drenaj eylemini “uygulamalı bilim” olarak değerlendirebiliriz.

Havza su kaynakları yönetim anlayışından önce, ihtiyaç noktalarına en yakın su kaynaklarına gidilerek, ortaya çıkan sulama suyu talebini karşılamak için genelde tek amaçlı projeler inşa edilirdi. Günümüzde, havza temelli ve bütünleşik su yönetim anlayışına geçildiğinden proje düzenlemesi pek çok meslek dalının, bir arada çalışması ve işbirliğini gerektirmektedir. Belirtilen çalışmalar çeşitli karar aşamalarından geçmektedir. Sulamadrenaj projelerinin hazırlanmasında çalışacak mühendisin farklı aşamalar ve farklı mesleklerin çalışma alanları konusunda genel bir bilgi sahibi olması gereğinden hareketle yazar, kitabın başlangıç bölümlerini ön inceleme, planlama, toprak sınıflandırılması, sulama suyu niteliği, bitki su gereksinimi, jeoteknik araştırmalar gibi konulara ayırmıştır. Bu yaklaşımın özellikle genç mühendisler için faydalı olacağına inanıyorum.

Mustafa Şükrü Turan, kuramsal bilgiyle uygulama arasındaki ilişki ve dengeyi kitabında başarıyla sağlamıştır. Kitabın sulama-drenaj mühendisliği alanında önemli bir yer kazanacağına ve belirtilen sahada çalışan mühendislere ve mühendislik adayı öğrencilere ışık tutacağına inanıyorum.

Özden Bilen, DSİ (Emekli) Genel Müdürü 

Bölüm başlıkları

1. Türkiye’de Su ve Toprak Kaynakları Üzerine Kısa Bilgi
2. Sulama ve Kurutma İşleri İle İlgili Kamu Kurumları
3. Genel Çizgileriyle Sulama Etkinlikleri
4. Sulama Projesi Ön İnceleme Çalışması
5. Su Kaynaklarının Planlanması
6. Kesin Proje Yapımı
7. Yükümlendirmeye (İhaleye) Çıkma ve Yapım İşleri
8. İşletme Dönemi
9. Toprak Sınıflandırması ve Sulama Suyunun Niteliği
10. Yerbilimsel, Jeoteknik Veriler ve Doğal Yapı Malzemeleri ile YAS Durumu
11. Bitkilerin Su Gereksinimleri
12. Bitkilerin Su Gereksinimlerinin Karşılanması ve Sulama Yöntemleri
13. Sulama İşletme Yöntemlerine Bağlı Sulama Düzenleri (Sulama Sistemleri)
14. Özet Olarak Sulama Düzeninin (Sisteminin) Bütününe Bakış
15. Su Alma Yapıları
16. Beton Kanallı Klasik Sulama Düzeni
17. Borulu Sulamalar (Borulu Sulama Düzeni)
18. Ek Bölüm 1 - Taşkın ve Akaçlama Hidrolojisi
19. Ek Bölüm 2 - Akışkanlar Mekaniği’nden Anımsanması Gerekenler
20. Ek Bölüm 3 - Kapalı İletim Kesitlerinin Yüklere Göre Boyutlandırılması