Tahkim Hukuku ( 2 Cilt )

Tahkim Hukuku (2 Cilt)

Prof. Dr. Mustafa Serdar ÖZBEK

Alternatif uyuşmazlık çözüm yolları içinde tahkim önemli bir yer iş-gal etmektedir. Tahkim, uyuşmazlıkların mahkeme dışında kesin olarak çözülmesini sağlaması bir yana, arabuluculuk gibi diğer alternatif uyuş-mazlık çözüm yollarının da uygulanmasını da arttıracak bir potansiyele sahiptir. Çünkü tahkim yolu esnektir ve bu esneklik, tahkim yargılaması sırasında dostane uyuşmazlık çözüm yollarına başvurulması ve tahkimin arabuluculuk ile birleştirilerek uygulanması daha kolay olup çok başarılı sonuçlar doğurmaktadır. Arabuluculuk ve tahkim arasında geçiş olabil-mekte, arabuluculuğa başladıktan sonra tahkim veya tahkim yargılaması başladıktan sonra arabuluculuğa kolaylıkla geçilebilmekte, gerektiğinde uzlaşılamayan konularda tekrar tahkime geri dönülebilmektedir. 

Hukukumuzda iç tahkimin gelişmesi yanı sıra ülkemizin bir milletle-rarası tahkim merkezi hâline gelmesi için de çaba gösterilmelidir. Alter-natif uyuşmazlık çözüm hizmeti sunan merkez ve kuruluşların sayısının artması, tahkim yolunun da gelişimine katkı sağlayacaktır. 

Raportörlüğünü yaptığım On ve Onbirinci Beş Yıllık Kalkınma Plân-larında, hukuk uyuşmazlıklarının çözümünde millî ve milletlerarası tah-kimin yeteri kadar geliştirilememiş olması, Türkiye’nin dünya genelinde bir tahkim merkezi hâline getirilememiş olması ve İstanbul Tahkim Mer-kezinin beklenen faydayı verememiş olması bir eleştiri konusu yapıla-rak, tahkim ve arabuluculuğun hukukumuzda daha fazla geliştirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Hukukçuların tahkim ve arabuluculuğu benimsemesi amacıyla, 2005 yılından bu yana Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesinde ve 2019 yılından itibaren de Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesinde lisans, yüksek lisans ve doktora programları ile sürekli eğitim merkezleri tarafından farklı şehirlerde açılan derslerde verdiğim tahkim ve arabuluculuk dersleri, derslere katılan öğrencilerden yakın ilgi görmüştür. Hukuk öğrenimi görmüş olanlar yanında hukukçu olmayan katılımcıların da yer aldığı karma sınıflarda ortak istek, tahkim alanında çalışmak olmuştur. Öğrencilerden tahkim hukuku alanında tez yazmak veya tahkim kurgusal duruşma yarışmalarına katılmak için yoğun talepler gelmiştir. 

Tahkim hukuku eğitimlerinde katılımcıların konuya gösterdiği bu ilgi, hakemlik yaptığım tahkim davalarında taraflardan izin almak sûretiyle, tahkim eğitimi alan öğrencilerin tahkim duruşmalarına dinleyici olarak katılmasına imkân sağlayarak, hakemlik stajı yapmaları şeklinde bir uygulama geliştirmeme de sebep olmuştur. Kanımca, gizliliğe riayet et-meleri kaydıyla hakem adaylarının bu tür uygulamalara katılması çok yararlıdır. 

Tahkim hukuku eğitim programlarında verdiğim derslerde gördüğüm bu ilgi, tahkim hukuku alanında hukukçular yanında hukukçu olmayanlara da hitap eden bir kaynak kitaba ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur. 

Hakem olmak için hukukçu olmak şart olmadığından, tahkim sadece hukukçular değil, mühendisler veya malî müşavirler gibi farklı mesleklere mensup kişiler için de önemli bir çalışma sahasıdır. Hem hukukçu hakemlerin hem diğer mesleklerden olan hakemlerin tahkim hukukunun usûl ve esaslarını bilmeleri gerekir. Tahkim geniş bir kitleye hitap ettiğinden, bu alandaki eğitim programları yaygınlaştırılmalıdır. Hakemlik yapan kişilerin tahkim hukuku bilgisine sahip olması, tahkim yargılama usûlünü doğru şekilde uygulamalarını ve hakemlere ilişkin etik kurallara uymaya özen göstermelerini sağlayacaktır. Sonuçta tahkim, hem ihtilâflı taraflar hem toplumun gözünde daha fazla güven kazanacak ve tercih edilecektir. Tahkim uygulamasını yaygınlaştırabilmek ve hakemlere reh-berlik etmek amacıyla hazırlanan tahkim hukuku kitabının, tahkim alanında çalışmak isteyenlere yararlı olmasını temenni ederim.