Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığı

Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığı 1839-1938 adındaki bu çalışmada 18. yüzyılın sonundan günümüze kadar eski eser kaçakçılığının yaklaşık 200 yıllık dönemi değerlendirilmektedir. Görüleceği üzere tarihî süreçte eski eser kaçakçılığının sebeplerini ve boyutlarını anlayabilmek adına çalışma iki ana bölüme ayrılmıştır. Osmanlı Devleti’nin Eski Eser Politikası adındaki birinci bölümde, Avrupa’da eski eser anlayışının doğuşu, Osmanlı Devleti’nde eski eser bilincinin oluşumu, eski eserlere dair ilk yasal düzenlemeler, ilk modern müzenin kurulması, Osman Hamdi Bey’in eski eser ve müzeciliğe dair çabaları ile Halil Ethem Bey döneminde eski eserlerin durumu ele alınmıştır. Ayrıca burada eski eserlerin toprak altından çıkarılması, korunması ve sergilenmesine dair uygulamalarla Cumhuriyet Dönemi’nde eski eserlerin genel durumuna da değinilmiştir. Türkiye’de Eski Eser Kaçakçılığı, Seyahatler, Kazılar ve Eserler adındaki ikinci bölümde ise Avrupalıların başlattıkları eski eser kaçakçılığı karşısında Osmanlı Devleti’nin gösterdiği diplomatik ve politik reaksiyonlar ele alınmaktadır. Çalışmanın bu bölümünde Avrupalıların Anadolu topraklarında yaptıkları izinli-izinsiz kazılar ele alınmış, kaçakçılığın sebepleri başlıklar halinde incelenmiş ve kaçakçılığı önleme girişimlerine yer verilmiştir. Ayrıca çalışmada Osmanlı topraklarından götürülen bazı eserlerin kaçırılış hikâyelerine yer verildiği gibi, burada yurt dışında bulunan Anadolu kökenli eserler yer aldıkları ülkeler ve sergilendikleri müzelere göre detaylı olarak listelenmiştir. Çalışmanın sonunda yurt dışından talep edilen eserler ile ülkemize iadesi sağlanan eserler başlıklar halinde ele alınmıştır.