VERGİ HUKUKU
BİRİNCİ KISIM
GİRİŞ
Birinci Bölüm
VERGİ HUKUKUNUN ANA PRENSİPLERİ
I – Vergi Hukukunun Konusu (Mevzuu) ............................................................ 3
II – Vergi Hukukunun Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi ...................................... 5
A – Vergi Hukukunun Anayasa Hukuku ile İlişkisi .................................... 6
B – Vergi Hukukunun İdare Hukuku ile İlişkisi .......................................... 7
C – Vergi Hukukunun Özel Hukukla İlişkisi ................................................ 8
III – Vergi Hukukunun Bağımsızlığı .................................................................... 8
A – Vergi Hukukunun Bağımsızlığına Karşı Olan Görüşler..................... 8
B – Vergi Hukukunun Bağımsızlığına Taraftar Olan Görüşler ............... 9
IV – Vergi Hukukunun Kaynakları .................................................................... 11
A – Asli Kaynaklar ........................................................................................ 12
1 – Kanun ................................................................................................ 12
2 – Uluslararası Vergi Anlaşmaları ..................................................... 13
3 – İçtihadı Birleştirme Kararları ........................................................ 14
4 – Bakanlar Kurulu Kararları (Kararname-Kanun KuvvetindeKararnameler) 15
B – Tali Kaynaklar ........................................................................................ 17
1 – Tüzük (Nizamname) ....................................................................... 17
2 – Yönetmelik (Talimatname) ........................................................... 18
3 – Tebliğ ve İzahlar .............................................................................. 18
V – Vergi Kanunlarının Zaman ve Mekân Bakımından Uygulanması veTefsiri (Yorum) 19
A – Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması ................. 19
B – Vergi Kanunlarının Mekân Bakımından Uygulanması ................. 23
C – Tefsir (Yorum) ve Çeşitleri .................................................................... 27
D – Tefsir (Yorum) Metodları ...................................................................... 31
1 – Teknik Yorum Metodu ................................................................... 31
2 – Mantıki Yorum Metodu ................................................................. 31
VI – Verginin Tarafları ve Hukuki Sebepleri ..................................................... 32
A – Vergi Alacaklısı (Aktif Vergi Süjesi) .................................................... 33
B – Vergi Borçlusu (Pasif Vergi Süjesi) ...................................................... 34
1 – Kanuni Mükellef .............................................................................. 35
2 – Vergi Sorumlusu ............................................................................... 35
3 – Mutavassıt (aracı) Mükellef ......................................................... 36
4 – Vergi Yüklenicisi veya Taşıyıcısı ................................................. 37
C – Vergi Hukukunda Ehliyet ve Temsil ................................................... 37
1 – Vergi Hukukunda Ehliyet .............................................................. 37
2 – Vergi Hukukunda Temsil ............................................................... 39
a – Kanuni Temsil ............................................................................ 39
b – İradî Temsil ................................................................................ 40
D – Vergi Borcunun Sorumluluğu, Teselsülü ve İntikali ......................... 41
1 – Vergi Borcunun Sorumluluğu ........................................................ 41
2 – Vergi Borcunda Teselsül ................................................................. 43
3 – Vergi Borcunun İntikali .................................................................. 45
E – Verginin Hukuki Sebepleri ..................................................................... 47
1 – Vergiyi İhdas Eden Bir Kanun Olması (Verginin Kanunîliği Prensibi) 48
2 – Çeşitli Vergi Kanunlarının Uygulanmasına İzin ve Yetki Veren Bütçe Kanununda Bir Maddenin Olması(Vergilerin Senelik
Olması Prensibi) ............................................................................... 49
3 – Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi ................................ 49
a – Vergi Borcunun Mükellefiyet Doğurucu Olayın Meydana Gelmesinden İtibaren Doğduğunu İleri Sürenler 51
b – Vergi Borcunun Doğuşunun Vergiyi Doğuran Olaydan SonraYapılan İdari İşlemlere Bağlı Olduğunu İleri Sürenler.................................................. 52
4– Vergi İdaresince, Verginin Tarh, Tebliğ, Tahakkuk ve Tahsiliİşlemlerinin Yapılması ............................................................................................................ 54
a – Verginin Tarhı ........................................................................... 54
b – Verginin Tebliği ......................................................................... 55
c – Verginin Tahakkuku ................................................................ 57
d – Verginin Tahsili ......................................................................... 58
İkinci Bölüm
VERGİ TEKNİĞİ
I –Vergi Tarhının Dayandığı Esaslar .............................................................. 59
A – İdarece Takdir Usulü .............................................................................. 59
B – Karine (Dış Belirtiler) Usulü .................................................................. 61
C – Götürü veya Kesim Usulü ..................................................................... 63
D – Beyan Usulü ............................................................................................ 64
II – Vergi Tahsiline İlişkin Usuller ....................................................................... 66
A – İltizam Usulü ............................................................................................ 66
B – İhale Usulü ............................................................................................... 68
C – Halk Temsilcileri Eliyle Tahsil Usulü ................................................... 69
D – Emanet Usulü .......................................................................................... 69
III – Vergi Suç ve Cezaları ................................................................................... 71
A – Vergi Ziyaı Suçu ve Cezası.................................................................... 73
B – Kaçakçılık Suçları ve Cezaları ............................................................ 73
C –Usulsüzlük ................................................................................................ 75
a – Genel Usulsüzlükler ......................................................................... 75
b – Özel Usulsüzlükler ........................................................................... 77
D –Vergi Mahremiyetinin İhlâli .................................................................. 83
E – Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma Suçu ............................................. 84
F – Vergi Suçlarında Tekerrür ve Birleşme ................................................ 84
G – Vergi Cezalarında Pişmanlık, Ölüm ve Mücbir Sebepler ................ 85
IV – Vergi Yargısı (Kazası) ................................................................................... 87
A – Vergi Yargısının Mahiyeti ve Fonksiyonları ..................................... 87
1 – Vergi Yargısı Kavramı .................................................................... 87
2 – Vergi Yargısının Mahiyeti ve Önemi ........................................... 90
3 – Vergi Yargısının Fonksiyonları ..................................................... 91
a –Vergi Yargısının Asli Fonksiyonu ........................................... 91
b– Vergi Yargısının Tali Fonksiyonları ....................................... 92
aa – Tanzim Fonksiyonu ......................................................... 92
bb – Hukukî Güvenlik Sağlama Fonksiyonu ....................... 93
B – Umumi Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri ve VergiYargısının Bağımsızlığı Konusu .................................................................................................................... 94
1 – Müstakil Vergi Kazası Görüşü ...................................................... 97
2 – Adli Kazaya Bağlı Vergi Kazası Görüşü ..................................... 99
3 – İdari Kazaya Bağlı Vergi Kazası Görüşü .................................... 101
C – Türkiye'de Vergi Yargısının Tarihi Gelişimi ...................................... 103
1 – Osmanlı İmparatorluğunda............................................................ 103
2 – Cumhuriyet Devrinde ..................................................................... 104
3 – Vergi İhtilâflarının Doğuşu ........................................................... 106
a – Vergi Dairesinin Davacı Olması ............................................ 106
b –Vergi Mükellefinin Davacı Olması ....................................... 106
4 – Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Tabi Olan Vergilerle İlgili İhtilafların Çözümü 107
a – Vergi İtiraz Komisyonları ....................................................... 108
b –Vergiler Temyiz Komisyonu ................................................... 110
5 – Vergi Kazasına Müracaat Etmeden Önce Bazı Vergi
İhtilaflarının Halledilmesi Usulleri ............................................... 111
a – Düzeltme Talebi ....................................................................... 111
b – Pişmanlık ................................................................................... 114
c – Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında
İndirme ....................................................................................... 114
d – Uzlaşma ..................................................................................... 114
aa – Uzlaşmanın Mevzuu ve Şumulü .................................. 115
bb – Uzlaşma Komisyonları ................................................... 116
cc – Uzlaşma Talebi ................................................................. 117
dd – Uzlaşma Komisyonlarının Çalışma Şekli veMuamelelerinin Kesinliği .............................................................................................. 117
ee – Uzlaşma ve Vergi Mahkemesinde Dava Açma ......... 118
ff – Uzlaşma Konusu Yapılan Vergi ve Cezalarda Ödeme
Zamanı ve İndirme ........................................................... 119
gg – Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ............................................... 119
6 – 2576 Sayılı Kanuna Göre Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu veGörevleri 120
a – Vergi Mahkemeleri ................................................................... 120
b – Bölge İdare Mahkemeleri ....................................................... 121
c – Danıştay ..................................................................................... 123
V – Vergi Alacağının Yahutta Vergi Borcunun Ortadan Kalkması ............ 126
A – Verginin Ödenmesi Yahut Tahsili İle ................................................. 126
1 – Verginin Mükellef Tarafından Ödenmesiyle ............................. 127
2 – Verginin Mutavassıt Ödeyici Tarafından Ödenmesiyle........... 127
3 – Pul veya Bandrol Yapıştırmak, Kıymetli Kâğıt KullanmakSuretiyle Verginin Ödenmesiyle ............................................................................................................. 127
4 – Tescil Usulüyle ................................................................................ 128
B – Zaman Aşımı (Mürürü Zaman) .......................................................... 128
C – Terkin ……………………………………………………………. 131
İKİNCİ KISIM
TÜRK VERGİ SİSTEMİ
GİRİŞ
I – Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Vergi Sistemi ................................ 133
II – Cumhuriyet Döneminde Türk Vergi Sistemi ............................................ 135
Birinci Bölüm
GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
I – Gelir Vergisi ..................................................................................................... 149
A – Gelir Kavramı ......................................................................................... 149
1 – Kaynak Teorisi ................................................................................ 150
2 – Sâfi Artış Teorisi ............................................................................. 151
B – Gelir Vergisi Türleri ................................................................................ 153
1 – Üniter Gelir Vergileri ....................................................................... 155
2 – Sedüler Gelir Vergileri ..................................................................... 156
C – Gelir Vergisinin Mevzuu ve Gelirin Nitelikleri ................................... 157
1 – Gelirin Bir Gerçek Kişiye Ait Olması ........................................... 158
2 – Gelirin Bir Takvim Yılı İçinde Meydana Gelmesi .................... 159
3 – Gelirin Elde Edilmiş Olması .......................................................... 160
4 – Gelirin Gerçek ve Sâfi Olması ...................................................... 161
5 – Gelirin Genel Toplam Olması ....................................................... 163
D – Gelir Vergisinde Mükellefiyet Çeşitleri ............................................... 163
1 – Tam Mükellefiyet ........................................................................... 165
2 – Dar Mükellefiyet ............................................................................. 167
E – Gelirin Unsurları ..................................................................................... 168
1 – Ticarî Kazançlar ............................................................................. 169
a – Ticarî Kazançların Gerçek Usule Göre Tespiti .................... 172
aa – Ticarî Kazançların Bilanço Esasına Göre Tespiti ..... 172
bb – Ticarî Kazançların İşletme Hesabı Esasına Göre
Tespiti.................................................................................. 176
cc – Ticarî Kazancın Tespitinde Kanunen Kabul Edilen veEdilmeyen Giderler .............................................................................................. 178
b – Ticarî Kazançların Basit Usule Göre Tespiti ....................... 182
aa – Ticarî Kazançlarda Basit Usule Tabi Olmanın Genel
Şartları .............................................................................. 184
bb – Ticarî Kazançlarda Basit Usule Tabi Olmanın Özel
Şartları ............................................................................... 184
cc – Basit Usulün Sınırı ........................................................... 185
c – Ticarî Kazançlarda Muaflık ve İstisnalar ........................... 186
aa – Esnaf Muaflığı ................................................................. 187
bb – Yatırım İndirimi ............................................................... 188
2 – Ziraî Kazançlar ............................................................................... 191
a – Ziraî Kazançların Vergilendirilmesinin Nedenleri ................ 191
1 – Gelir Vergisinin Bünyesi ve Fonksiyonu Bakımından ............. 191
2 – Fiskal Bakımından ........................................................................ 192
3 – Vergi Adaleti Bakımından ............................................................ 192
4 – Vergi Tekniği Bakımından ........................................................... 193
5 – Vergi Ahlakı Bakımından ............................................................ 193
6 – Ekonomik Bakımdan .................................................................... 194
b – Zirai Kazançların Vergilendirilmesinde OrtayaÇıkan
Problemler .................................................................................. 195
c – Ziraî Kazançların Vergilendirilmesi ....................................... 196
aa – Ziraî Kazancın Mahiyeti ................................................ 201
bb – Ziraî Kazancın Tespiti .................................................... 202
cc – Ziraî Kazancın Tespit Şekilleri ....................................... 205
aaa – Ziraî Kazançların Gerçek Usule Göre Tespiti .. 205
bbb – Diğer Usul ............................................................... 206
dd – Zirai Kazançta Vergileme .............................................. 207
3 – Ücretler ............................................................................................. 210
a – Ücret Kavramı .......................................................................... 210
aa – İktisadî Açıdan Ücret ..................................................... 211
bb – Hukukî Açıdan Ücret ..................................................... 211
cc – Türk Vergi Hukuku Açısından Ücret ............................ 212
b – Ücretin Unsurları ...................................................................... 212
aa – Çalışma, bir işverene tabi olarak yapılmalıdır .......... 212
bb – Çalışma, muayyen bir işyerine bağlı olarak………….213
yapılmalıdır ...................................................................... 213
cc – Ödeme, mutlaka hizmet arzı karşılığında yapılmış
olmalıdır ............................................................................ 213
dd – Ödeme para, ayın veya para ile temsil edilebilen menfaatler şeklinde olmalıdır 213
c – Ücret ve Ticarî Kazanç Hududu ............................................ 214
d – Ücret Sayılan Ödemeler .......................................................... 215
e – Ücretlerin Vergilendirilmesinin Usulleri ................................. 215
aa – Gerçek Ücretler.................................................................. 216
aaa – Ücretlerin Vergilendirilmesinde Kaynakta Tevkif (Stopaj) Usulü 217
bbb – Ücretler İçin Yıllık Beyanname Verilmesi ....... 218
ccc – Ücretlerin Vergilendirilmesinde İndirimler ......... 218
10 – Özel İndirim .................................................... 218
20 – Sakatlık İndirimi ............................................ 218
30 – Özel Gider İndirimi ......................................... 219
4-Asgari Geçim İndirimi......................................... 220
bb – Diğer Ücretler .................................................................... 221
f – Ücretlerin Vergilendirilmesinde İstisnalar ............................. 221
aa – Ücret Olarak Yapılan Belli Başlı İstisnalar ................. 221
bb –Gider Karşılıklarından Yapılan Ödemelerde .............. 223
cc – Tazminat ve Yardımlarda Belli Başlı İstisnalar ........ 224
dd – Vatan Hizmetleri Yardımlarında İstisnalar ................ 225
ee – Teçhizat ve Tayın Bedellerinde ..................................... 225
ff – Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde ................................... 225
gg – Teşvik İkramiye ve Mükâfatlarında ............................ 226
4 – Serbest Meslek Kazançları ........................................................... 226
a – Serbest Meslek Kazancı Kavramı ........................................ 226
b – Serbest Meslek Erbabı ............................................................. 229
c – Serbest Meslek Kazancının Tespiti ....................................... 230
aa – Gerçek Usule Göre Serbest Meslek Kazançlarının
Tespiti ................................................................................. 230
bb – Götürü Gider Usulüne Göre Serbest Meslek
Kazançlarının Tespiti ...................................................... 232
d – Serbest Meslek Kazançlarında İstisna ................................. 232
5 – Gayrimenkul Sermaye İradı ......................................................... 233
a – Gayrimenkul Sermaye İradı Kavramı ................................. 233
b – Gayrimenkul Sermaye İradının Tespiti ............................... 234
c – Gayrimenkul Sermaye İradlarında İstisna .......................... 239
6 – Menkul Sermaye İradı .................................................................. 240
a – Menkul Sermaye İradı Kavramı ........................................... 240
b – Menkul Sermaye İradının Tespiti ......................................... 242
c – Menkul Sermaye İradı Sayılmayan Haller ......................... 243
7 – Diğer Kazanç ve İratlar ................................................................. 244
a – Değer Artış Kazançları… ........................................................ 244
aa-Vergilendirilmeyecek Değer Artış Kazançları................. 246
ab-Safi Değer Artışı................................................................... 246
b-Arızi Kazançlar............................................................................. 247
F – Gelir Vergisinin Tarhı, Beyanname Çeşitleri ve Vergi Tevkifatı .... 250
1 – Gelir Vergisinin Tarhı ..................................................................... 251
2 – Gelir Vergisinde Beyanname Çeşitleri ......................................... 251
a – Yıllık Beyanname .................................................................... 251
b – Muhtasar Beyanname ............................................................ 251
c – Münferit Beyanname .............................................................. 251
3 – Gelir Vergisinde Toplama Esası ................................................... 256
a – Beyanname Verilmeyen Haller ............................................. 257
b – Mecburi Toplama Halleri ....................................................... 258
c– Zararların Mahsubu ................................................................. 258
d – Aile Reisi Beyanı ...................................................................... 260
4 – Gelir veya Matrahtan Yapılacak İndirimler .............................. 262
5 – Gelir Unsurlarından veya Matrahtan İndirilemeyecek Giderler265
6 – Gelir Vergisinin Tarh İşlemi, Oranları ve Ödenmesi................. 265
a – Gelir Vergisinin Tarh Yeri ........................................................ 265
b – Gelir Vergisinin Muhatabı ....................................................... 266
c – Gelir Vergisinde Vergilendirme Dönemi ................................ 266
d – Gelir Vergisinde Tarh Zamanı ................................................ 267
e – Gelir Vergisinin Oranları .......................................................... 267
f – Vergi Tevkifatı........................................................................... 268
g – Gelir Vergisinin Ödenmesi ....................................................... 269
h – Gelir Vergisinde Peşin Ödeme ................................................. 270
ı – Verginin Mahsubu ..................................................................... 271
i – Dahili Tevkifat ........................................................................... 272
k – Geçici Vergi ................................................................................ 273
7 – Vergi Güvenlik Tedbirleri ............................................................... 274
a – Genel Güvenlik Tedbirleri ....................................................... 276
b – Özel Güvenlik Tedbirleri .......................................................... 276
aa – Servet Beyanı ................................................................... 276
bb – Gider Bildirimi .................................................................. 279
cc – Ortalama Kar Haddi ve Asgari Gayrisafi Hasılat
Esasları .............................................................................. 281
dd – Talih Oyunları Salonlarından Elde Edilen
Kazançlarda Asgari Vergi .............................................. 282
ee – Asgari Zirai Kazanç Esası ............................................... 283
ff – Asgari Zirai Vergi ............................................................... 284
gg – Hayat Standardı Esası .................................................... 284
hh – Verginin Açıklanması ..................................................... 286
II – Kurumlar Vergisi ........................................................................................... 287
A – Kurumlar Vergisinin Teorik Esasları .................................................. 287
1 – Fayda veya İmtiyaz Bedeli Teorisi ............................................. 288
2 – Gayri Şahsi Ödeme Gücü Teorisi ................................................. 289
3 – Hizmet ve Sosyal Maliyetler Bedeli Teorisi ............................... 289
4 – İktisadi Sosyal Denetleme Aracı Teorisi .................................... 290
5 – Gelir Vergisini Tamamlama Aracı Teorisi .................................. 290
6 – Ayırma Teorisi ................................................................................ 291
7 – Devlet İçin Uygun Gelir Kaynağı Olma Teorisi ......................... 291
B – Kurumlar Vergisinin Konusu ve Mükellefleri ................................... 292
1 – Kurumlar Vergisinin Konusu ........................................................ 293
2 – Kurumlar Vergisinin Mükellefleri ................................................. 293
a – Sermaye Şirketleri .................................................................... 294
aa – Anonim Şirketler .............................................................. 294
bb – Limited Şirketler ............................................................... 294
cc – Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler ..... 294
dd – Sermaye Şirketi Niteliğinde Yabancı Kurumlar ......... 295
b – Kooperatifler ............................................................................. 295
c – İktisadi Kamu Müesseseleri .................................................... 296
d – Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler ........................ 297
e – Yabancı Kamu İdare Müesseselerine Ait İktisadi
İşletmeler .................................................................................... 297
f – İş Ortakları ................................................................................. 298
C – Kurumlar Vergisinde Muaflık ve İstisnalar ...................................... 299
1 – Kurumlar Vergisinde Muaflıklar .................................................. 299
2 – Kurumlar Vergisinde İstisnalar ..................................................... 301
D – Kurumlar Vergisinde Mükellefiyet Çeşitleri ...................................... 305
1 – Tam Mükellefiyet ........................................................................... 305
2 – Dar Mükellefiyet ............................................................................. 306
a – Dar Mükellefiyetin Mevzuu ................................................... 306
E – Safi Kurum Kazancının Tespiti .......................................................... 307
1 – Kurumlar Vergisi Matrahının Tesbitinde İndirilecek Giderler. 307
2 – Kurumlar Vergisi Matrahından İndirilmesi Kabul Edilmeyen Giderler 309
a – Öz Sermaye Üzerinden Yürütülen Faizler ............................ 311
b – Örtülü Sermaye ......................................................................... 311
c – Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı .. 313
3 – Yabancı Ulaştırma Kurumlarında Matrahın Tespiti ............... 319
4 – Kurumlar Vergisinde Beyan Usulü ve Beyanname Çeşitleri .. 320
a – Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi .................................. 321
b – Muhtasar Beyanname ............................................................ 322
c – Özel Beyanname ...................................................................... 323
5 – Kurumların Sona Ermesi (Tasfiye-Birleşme-Devir) ................. 323
a – Tasfiye ....................................................................................... 324
aa – Tasfiye Dönemi ............................................................... 324
bb – Tasfiye Beyannamesi ..................................................... 324
cc – Tasfiye Karı ...................................................................... 325
dd – Servet Değeri ..................................................................... 325
ee – Tasfiye Memurlarının Görev ve Sorumluluğu ............ 326
b – Birleşme ..................................................................................... 327
c – Devir ............................................................................................ 327
6 – Kurumlar Vergisinin Oranı, Tarhı, Ödenmesi ve Mahsubu .... 329
7 – Geçici Vergi ...................................................................................... 330
İkinci Bölüm
SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
I – Emlâk Vergisi ................................................................................................. 331
A – Bina Vergisi ............................................................................................. 333
1 – Tarihçe .............................................................................................. 333
2 – Bina Vergisinin Mevzuu ................................................................ 334
3 – Bina Vergisinin Mükellefi .............................................................. 334
4 – Bina Vergisinde Daimi Muaflık ve İstisnalar ............................ 335
a – Bina Vergisinde Daimi Muaflıklar ........................................ 335
b – Geçici Muaflıklar ..................................................................... 336
5 – Bina Vergisinde Bildirim Usulü .................................................... 339
a – Genel Bildirim ........................................................................... 339
b – Ara Beyanı ................................................................................ 341
c – Bölgesel Beyan ......................................................................... 343
d – Köylerde Bina Vergisi Beyanı ................................................ 343
e – Bina Vergisinde Vergi Değeri .................................................. 343
f – Bina Vergisi Tarifesi ve Ödenmesi ......................................... 344
B – Arazi Vergisi ............................................................................................ 344
1 – Tarihçe .............................................................................................. 344
2 – Arazi Vergisinin Mevzuu ............................................................... 345
3 – Arazi Vergisinin Mükellefi ............................................................. 345
4 – Arazi Vergisinde Muaflık ve İstisnalar ....................................... 346
a – Arazi Vergisinde Daimi Muaflıklar ....................................... 346
b – Arazi Vergisinde Geçici Muaflıklar ....................................... 346
c – Arazi Vergisinde İstisna ........................................................... 347
5 – Arazi ve Arsalarda Değerleme ...................................................... 347
6 – Arazi Vergisinin Nispeti ve Ödenmesi ......................................... 348
C – Ortak Hükümler ..................................................................................... 348
1 – Genel Olarak .................................................................................... 348
2 – Zamanaşımı(Mürürü Zaman) ................................................... 349
3 – Emlâk Vergisinde Kısıtlama Halleri ............................................ 349
4 – Gelirlerin Bölüşümü ........................................................................ 350
5 – Kamulaştırmada Vergi Değeri Sınırlaması ................................ 350
II – Motorlu Taşıtlar Vergisi ............................................................................... 351
A – Motorlu Taşıtlar Vergisinin Mevzuu ................................................... 351
B – Motorlu Taşıtlar Vergisinin Mükellefi ................................................ 352
C – Vergiyi Doğuran Olay ............................................................................ 352
D – Motorlu Taşıtlar Vergisindeki Ölçü ve Hadler .................................. 353
E – Verginin Tarhı, Tahakkuku ve Ödenmesi .......................................... 355
F – Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun Çeşitli Hükümleri .................. 355
III – Veraset ve İntikal Vergisi ............................................................................ 356
A – Tarihçe ..................................................................................................... 356
B – Veraset ve İntikal Vergisinin Mevzuu ................................................ 357
C – Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi ............................................. 358
D – Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı ................................................ 360
E – Veraset ve İntikal Vergisinin Oranı ..................................................... 361
F – Veraset ve İntikal Vergisinin Tahsili ................................................... 362
Üçüncü Bölüm
HARCAMALAR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
I – Katma Değer Vergisi ..................................................................................... 364
A – Genel Açıklama ..................................................................................... 364
B – Katma Değer Vergisinin Türleri ........................................................... 364
C – Katma Değer Vergisinin Hesaplama Yöntemleri ............................. 365
D – Katma Değer Vergisinin Fayda ve Sakıncaları ................................ 368
E – Türkiye'de Katma Değer Vergisi ......................................................... 369
1 – Katma Değer Vergisinin Mevzuu (Konusu) ............................... 370
a – Ticari, Sınai, Zirai, Faaliyet ve Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler .............................................................................. 371
aa – Ticari Faaliyet .................................................................. 372
bb – Sınai Faaliyet ................................................................... 373
cc – Zirai Faaliyet ..................................................................... 375
dd – Serbest Meslek Faaliyeti ................................................. 376
b – Her Türlü Mal ve Hizmet İthalâtı ......................................... 379
c – Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim ve Hizmetler ............... 380
2 – Katma Değer Vergisinde Mükellef ve Vergi Sorumlusu.......... 385
a – Mükellef ..................................................................................... 385
b – Vergi Sorumlusu ....................................................................... 386
3 - Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay ......................... 387
a – Teslim ve Teslim Sayılan Haller ............................................ 387
aa – Teslim ................................................................................ 387
bb – Teslim Sayılan Haller ..................................................... 388
b – Vergiyi Doğuran Olayı Meydana Getiren Özel Haller ...... 390
4 – Katma Değer Vergisinde İstisnalar .............................................. 392
5 – Katma Değer Vergisinde Matrah, Nispet ve Vergi İndirimi ..... 395
a – Katma Değer Vergisinin Matrahı .......................................... 395
b – Katma Değer Vergisinin Nispeti ............................................. 395
c – Vergi İndirimi ............................................................................. 396
6 – Katma Değer Vergisinin Tarhı ve Ödenmesi ............................. 398
a –Vergilendirme Usulleri .............................................................. 398
b – Vergilendirme Dönemi ve Beyan Esası ................................ 399
II- Özel Tüketim Vergisi...................................................................................... 400
A- Özel Tüketim vergisinin Konusu............................................................. 401
1-Petrol ve Ürünleri.......................................................................... 401
2-Motorlu taşıtlar............................................................................. 401
3-Tütün Mamülleri ile Alkollü İçkiler ve Kolalı Gazozlar........ 401
4-Lüks Mallar ve Eloktronik Ürünler........................................... 402
5-Vergiyi Doğuran Olay.................................................................. 402
6-Mükellef ve Vergi Sorumlusu..................................................... 403
7-Vergileme Ölçüleri ve Matrahı................................................... 403
8-Oran ve Tutar................................................................................ 403
9-Verginin beyanı, Tarhı ve Ödenmesi........................................ 405
III – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ..................................................... 406
A – Genel Olarak ........................................................................................... 406
B – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Mevzuu (Konusu),Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay ................................................................................................................... 406
C – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Matrahı ve Nisbeti ...... 406
D – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi .. 407
E – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde İstisna ve Muafiyetler 407
IV – Damga Vergisi ............................................................................................... 409
A – Genel Olarak ........................................................................................... 409
B – Damga Vergisinin Konusu ve Mükellefi ............................................ 410
C – Damga Vergisinde İstisnalar ................................................................ 411
D – Vergileme Ölçüleri ve Nispet ................................................................ 412
E – Damga Vergisinin Ödenmesi ................................................................ 412
F – Damga Vergisi ve Cezasında Sorumluluk ......................................... 414
G – İthalde Alınacak Damga Resim ......................................................... 415
V – Harçlar ............................................................................................................... 416
A – Genel Olarak ........................................................................................... 416
B – Yargı Harçları ........................................................................................ 417
C – Noter Harçları ........................................................................................ 418
D – Vergi Yargısı Harçları ........................................................................... 419
E – Tapu ve Kadastro Harçları .................................................................. 419
F – Konsolosluk Harçları ............................................................................. 421
G – Pasaport, İkamet Tezkeresi, Vize ve Dışişleri Bakanlığı Tasdik Harçları 421
H – Gemi ve Liman Harçları ...................................................................... 422
I – İmtiyazname, Ruhsatname ve Diploma Harçları ............................ 423
J – Trafik Harçları ........................................................................................ 423
K – Bütün Harçlarla İlgili Ortak Hükümler .............................................. 423
VI – Gümrük Vergisi ............................................................................................. 424
A – Tarihçe ..................................................................................................... 424
B – Gümrük Vergisinin Konusu .................................................................. 424
C – Gümrük Vergisinin Yükümlüsü ........................................................... 425
D – Gümrük Vergisinin Matrahı ................................................................. 425
E – Gümrük Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay ........................................ 425
F – Verginin Nispeti ....................................................................................... 425
G – Gümrük Vergisinde İstisna ve Muafiyetler ....................................... 426
H – Gümrük Vergisinde Beyanname Düzeni .......................................... 427
I – Gümrük Vergisinin Tahakkuku ve Ödenmesi ................................... 428
İ – Zamanaşımı ............................................................................................ 428
BİBLİYOGRAFYA ............................................................................................... 429
VERGİ HUKUKU
BİRİNCİ KISIM
GİRİŞ
Birinci Bölüm
VERGİ HUKUKUNUN ANA PRENSİPLERİ
I – Vergi Hukukunun Konusu (Mevzuu) ............................................................ 3
II – Vergi Hukukunun Diğer Hukuk Dalları ile İlişkisi ...................................... 5
A – Vergi Hukukunun Anayasa Hukuku ile İlişkisi .................................... 6
B – Vergi Hukukunun İdare Hukuku ile İlişkisi .......................................... 7
C – Vergi Hukukunun Özel Hukukla İlişkisi ................................................ 8
III – Vergi Hukukunun Bağımsızlığı .................................................................... 8
A – Vergi Hukukunun Bağımsızlığına Karşı Olan Görüşler..................... 8
B – Vergi Hukukunun Bağımsızlığına Taraftar Olan Görüşler ............... 9
IV – Vergi Hukukunun Kaynakları .................................................................... 11
A – Asli Kaynaklar ........................................................................................ 12
1 – Kanun ................................................................................................ 12
2 – Uluslararası Vergi Anlaşmaları ..................................................... 13
3 – İçtihadı Birleştirme Kararları ........................................................ 14
4 – Bakanlar Kurulu Kararları (Kararname-Kanun KuvvetindeKararnameler) 15
B – Tali Kaynaklar ........................................................................................ 17
1 – Tüzük (Nizamname) ....................................................................... 17
2 – Yönetmelik (Talimatname) ........................................................... 18
3 – Tebliğ ve İzahlar .............................................................................. 18
V – Vergi Kanunlarının Zaman ve Mekân Bakımından Uygulanması veTefsiri (Yorum) 19
A – Vergi Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması ................. 19
B – Vergi Kanunlarının Mekân Bakımından Uygulanması ................. 23
C – Tefsir (Yorum) ve Çeşitleri .................................................................... 27
D – Tefsir (Yorum) Metodları ...................................................................... 31
1 – Teknik Yorum Metodu ................................................................... 31
2 – Mantıki Yorum Metodu ................................................................. 31
VI – Verginin Tarafları ve Hukuki Sebepleri ..................................................... 32
A – Vergi Alacaklısı (Aktif Vergi Süjesi) .................................................... 33
B – Vergi Borçlusu (Pasif Vergi Süjesi) ...................................................... 34
1 – Kanuni Mükellef .............................................................................. 35
2 – Vergi Sorumlusu ............................................................................... 35
3 – Mutavassıt (aracı) Mükellef ......................................................... 36
4 – Vergi Yüklenicisi veya Taşıyıcısı ................................................. 37
C – Vergi Hukukunda Ehliyet ve Temsil ................................................... 37
1 – Vergi Hukukunda Ehliyet .............................................................. 37
2 – Vergi Hukukunda Temsil ............................................................... 39
a – Kanuni Temsil ............................................................................ 39
b – İradî Temsil ................................................................................ 40
D – Vergi Borcunun Sorumluluğu, Teselsülü ve İntikali ......................... 41
1 – Vergi Borcunun Sorumluluğu ........................................................ 41
2 – Vergi Borcunda Teselsül ................................................................. 43
3 – Vergi Borcunun İntikali .................................................................. 45
E – Verginin Hukuki Sebepleri ..................................................................... 47
1 – Vergiyi İhdas Eden Bir Kanun Olması (Verginin Kanunîliği Prensibi) 48
2 – Çeşitli Vergi Kanunlarının Uygulanmasına İzin ve Yetki Veren Bütçe Kanununda Bir Maddenin Olması(Vergilerin Senelik
Olması Prensibi) ............................................................................... 49
3 – Vergiyi Doğuran Olayın Meydana Gelmesi ................................ 49
a – Vergi Borcunun Mükellefiyet Doğurucu Olayın Meydana Gelmesinden İtibaren Doğduğunu İleri Sürenler 51
b – Vergi Borcunun Doğuşunun Vergiyi Doğuran Olaydan SonraYapılan İdari İşlemlere Bağlı Olduğunu İleri Sürenler.................................................. 52
4– Vergi İdaresince, Verginin Tarh, Tebliğ, Tahakkuk ve Tahsiliİşlemlerinin Yapılması ............................................................................................................ 54
a – Verginin Tarhı ........................................................................... 54
b – Verginin Tebliği ......................................................................... 55
c – Verginin Tahakkuku ................................................................ 57
d – Verginin Tahsili ......................................................................... 58
İkinci Bölüm
VERGİ TEKNİĞİ
I –Vergi Tarhının Dayandığı Esaslar .............................................................. 59
A – İdarece Takdir Usulü .............................................................................. 59
B – Karine (Dış Belirtiler) Usulü .................................................................. 61
C – Götürü veya Kesim Usulü ..................................................................... 63
D – Beyan Usulü ............................................................................................ 64
II – Vergi Tahsiline İlişkin Usuller ....................................................................... 66
A – İltizam Usulü ............................................................................................ 66
B – İhale Usulü ............................................................................................... 68
C – Halk Temsilcileri Eliyle Tahsil Usulü ................................................... 69
D – Emanet Usulü .......................................................................................... 69
III – Vergi Suç ve Cezaları ................................................................................... 71
A – Vergi Ziyaı Suçu ve Cezası.................................................................... 73
B – Kaçakçılık Suçları ve Cezaları ............................................................ 73
C –Usulsüzlük ................................................................................................ 75
a – Genel Usulsüzlükler ......................................................................... 75
b – Özel Usulsüzlükler ........................................................................... 77
D –Vergi Mahremiyetinin İhlâli .................................................................. 83
E – Mükelleflerin Özel İşlerini Yapma Suçu ............................................. 84
F – Vergi Suçlarında Tekerrür ve Birleşme ................................................ 84
G – Vergi Cezalarında Pişmanlık, Ölüm ve Mücbir Sebepler ................ 85
IV – Vergi Yargısı (Kazası) ................................................................................... 87
A – Vergi Yargısının Mahiyeti ve Fonksiyonları ..................................... 87
1 – Vergi Yargısı Kavramı .................................................................... 87
2 – Vergi Yargısının Mahiyeti ve Önemi ........................................... 90
3 – Vergi Yargısının Fonksiyonları ..................................................... 91
a –Vergi Yargısının Asli Fonksiyonu ........................................... 91
b– Vergi Yargısının Tali Fonksiyonları ....................................... 92
aa – Tanzim Fonksiyonu ......................................................... 92
bb – Hukukî Güvenlik Sağlama Fonksiyonu ....................... 93
B – Umumi Yargı Sistemi İçinde Vergi Yargısının Yeri ve VergiYargısının Bağımsızlığı Konusu .................................................................................................................... 94
1 – Müstakil Vergi Kazası Görüşü ...................................................... 97
2 – Adli Kazaya Bağlı Vergi Kazası Görüşü ..................................... 99
3 – İdari Kazaya Bağlı Vergi Kazası Görüşü .................................... 101
C – Türkiye'de Vergi Yargısının Tarihi Gelişimi ...................................... 103
1 – Osmanlı İmparatorluğunda............................................................ 103
2 – Cumhuriyet Devrinde ..................................................................... 104
3 – Vergi İhtilâflarının Doğuşu ........................................................... 106
a – Vergi Dairesinin Davacı Olması ............................................ 106
b –Vergi Mükellefinin Davacı Olması ....................................... 106
4 – Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Tabi Olan Vergilerle İlgili İhtilafların Çözümü 107
a – Vergi İtiraz Komisyonları ....................................................... 108
b –Vergiler Temyiz Komisyonu ................................................... 110
5 – Vergi Kazasına Müracaat Etmeden Önce Bazı Vergi
İhtilaflarının Halledilmesi Usulleri ............................................... 111
a – Düzeltme Talebi ....................................................................... 111
b – Pişmanlık ................................................................................... 114
c – Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında
İndirme ....................................................................................... 114
d – Uzlaşma ..................................................................................... 114
aa – Uzlaşmanın Mevzuu ve Şumulü .................................. 115
bb – Uzlaşma Komisyonları ................................................... 116
cc – Uzlaşma Talebi ................................................................. 117
dd – Uzlaşma Komisyonlarının Çalışma Şekli veMuamelelerinin Kesinliği .............................................................................................. 117
ee – Uzlaşma ve Vergi Mahkemesinde Dava Açma ......... 118
ff – Uzlaşma Konusu Yapılan Vergi ve Cezalarda Ödeme
Zamanı ve İndirme ........................................................... 119
gg – Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ............................................... 119
6 – 2576 Sayılı Kanuna Göre Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu veGörevleri 120
a – Vergi Mahkemeleri ................................................................... 120
b – Bölge İdare Mahkemeleri ....................................................... 121
c – Danıştay ..................................................................................... 123
V – Vergi Alacağının Yahutta Vergi Borcunun Ortadan Kalkması ............ 126
A – Verginin Ödenmesi Yahut Tahsili İle ................................................. 126
1 – Verginin Mükellef Tarafından Ödenmesiyle ............................. 127
2 – Verginin Mutavassıt Ödeyici Tarafından Ödenmesiyle........... 127
3 – Pul veya Bandrol Yapıştırmak, Kıymetli Kâğıt KullanmakSuretiyle Verginin Ödenmesiyle ............................................................................................................. 127
4 – Tescil Usulüyle ................................................................................ 128
B – Zaman Aşımı (Mürürü Zaman) .......................................................... 128
C – Terkin ……………………………………………………………. 131
İKİNCİ KISIM
TÜRK VERGİ SİSTEMİ
GİRİŞ
I – Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Vergi Sistemi ................................ 133
II – Cumhuriyet Döneminde Türk Vergi Sistemi ............................................ 135
Birinci Bölüm
GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
I – Gelir Vergisi ..................................................................................................... 149
A – Gelir Kavramı ......................................................................................... 149
1 – Kaynak Teorisi ................................................................................ 150
2 – Sâfi Artış Teorisi ............................................................................. 151
B – Gelir Vergisi Türleri ................................................................................ 153
1 – Üniter Gelir Vergileri ....................................................................... 155
2 – Sedüler Gelir Vergileri ..................................................................... 156
C – Gelir Vergisinin Mevzuu ve Gelirin Nitelikleri ................................... 157
1 – Gelirin Bir Gerçek Kişiye Ait Olması ........................................... 158
2 – Gelirin Bir Takvim Yılı İçinde Meydana Gelmesi .................... 159
3 – Gelirin Elde Edilmiş Olması .......................................................... 160
4 – Gelirin Gerçek ve Sâfi Olması ...................................................... 161
5 – Gelirin Genel Toplam Olması ....................................................... 163
D – Gelir Vergisinde Mükellefiyet Çeşitleri ............................................... 163
1 – Tam Mükellefiyet ........................................................................... 165
2 – Dar Mükellefiyet ............................................................................. 167
E – Gelirin Unsurları ..................................................................................... 168
1 – Ticarî Kazançlar ............................................................................. 169
a – Ticarî Kazançların Gerçek Usule Göre Tespiti .................... 172
aa – Ticarî Kazançların Bilanço Esasına Göre Tespiti ..... 172
bb – Ticarî Kazançların İşletme Hesabı Esasına Göre
Tespiti.................................................................................. 176
cc – Ticarî Kazancın Tespitinde Kanunen Kabul Edilen veEdilmeyen Giderler .............................................................................................. 178
b – Ticarî Kazançların Basit Usule Göre Tespiti ....................... 182
aa – Ticarî Kazançlarda Basit Usule Tabi Olmanın Genel
Şartları .............................................................................. 184
bb – Ticarî Kazançlarda Basit Usule Tabi Olmanın Özel
Şartları ............................................................................... 184
cc – Basit Usulün Sınırı ........................................................... 185
c – Ticarî Kazançlarda Muaflık ve İstisnalar ........................... 186
aa – Esnaf Muaflığı ................................................................. 187
bb – Yatırım İndirimi ............................................................... 188
2 – Ziraî Kazançlar ............................................................................... 191
a – Ziraî Kazançların Vergilendirilmesinin Nedenleri ................ 191
1 – Gelir Vergisinin Bünyesi ve Fonksiyonu Bakımından ............. 191
2 – Fiskal Bakımından ........................................................................ 192
3 – Vergi Adaleti Bakımından ............................................................ 192
4 – Vergi Tekniği Bakımından ........................................................... 193
5 – Vergi Ahlakı Bakımından ............................................................ 193
6 – Ekonomik Bakımdan .................................................................... 194
b – Zirai Kazançların Vergilendirilmesinde OrtayaÇıkan
Problemler .................................................................................. 195
c – Ziraî Kazançların Vergilendirilmesi ....................................... 196
aa – Ziraî Kazancın Mahiyeti ................................................ 201
bb – Ziraî Kazancın Tespiti .................................................... 202
cc – Ziraî Kazancın Tespit Şekilleri ....................................... 205
aaa – Ziraî Kazançların Gerçek Usule Göre Tespiti .. 205
bbb – Diğer Usul ............................................................... 206
dd – Zirai Kazançta Vergileme .............................................. 207
3 – Ücretler ............................................................................................. 210
a – Ücret Kavramı .......................................................................... 210
aa – İktisadî Açıdan Ücret ..................................................... 211
bb – Hukukî Açıdan Ücret ..................................................... 211
cc – Türk Vergi Hukuku Açısından Ücret ............................ 212
b – Ücretin Unsurları ...................................................................... 212
aa – Çalışma, bir işverene tabi olarak yapılmalıdır .......... 212
bb – Çalışma, muayyen bir işyerine bağlı olarak………….213
yapılmalıdır ...................................................................... 213
cc – Ödeme, mutlaka hizmet arzı karşılığında yapılmış
olmalıdır ............................................................................ 213
dd – Ödeme para, ayın veya para ile temsil edilebilen menfaatler şeklinde olmalıdır 213
c – Ücret ve Ticarî Kazanç Hududu ............................................ 214
d – Ücret Sayılan Ödemeler .......................................................... 215
e – Ücretlerin Vergilendirilmesinin Usulleri ................................. 215
aa – Gerçek Ücretler.................................................................. 216
aaa – Ücretlerin Vergilendirilmesinde Kaynakta Tevkif (Stopaj) Usulü 217
bbb – Ücretler İçin Yıllık Beyanname Verilmesi ....... 218
ccc – Ücretlerin Vergilendirilmesinde İndirimler ......... 218
10 – Özel İndirim .................................................... 218
20 – Sakatlık İndirimi ............................................ 218
30 – Özel Gider İndirimi ......................................... 219
4-Asgari Geçim İndirimi......................................... 220
bb – Diğer Ücretler .................................................................... 221
f – Ücretlerin Vergilendirilmesinde İstisnalar ............................. 221
aa – Ücret Olarak Yapılan Belli Başlı İstisnalar ................. 221
bb –Gider Karşılıklarından Yapılan Ödemelerde .............. 223
cc – Tazminat ve Yardımlarda Belli Başlı İstisnalar ........ 224
dd – Vatan Hizmetleri Yardımlarında İstisnalar ................ 225
ee – Teçhizat ve Tayın Bedellerinde ..................................... 225
ff – Tahsil ve Tatbikat Ödemelerinde ................................... 225
gg – Teşvik İkramiye ve Mükâfatlarında ............................ 226
4 – Serbest Meslek Kazançları ........................................................... 226
a – Serbest Meslek Kazancı Kavramı ........................................ 226
b – Serbest Meslek Erbabı ............................................................. 229
c – Serbest Meslek Kazancının Tespiti ....................................... 230
aa – Gerçek Usule Göre Serbest Meslek Kazançlarının
Tespiti ................................................................................. 230
bb – Götürü Gider Usulüne Göre Serbest Meslek
Kazançlarının Tespiti ...................................................... 232
d – Serbest Meslek Kazançlarında İstisna ................................. 232
5 – Gayrimenkul Sermaye İradı ......................................................... 233
a – Gayrimenkul Sermaye İradı Kavramı ................................. 233
b – Gayrimenkul Sermaye İradının Tespiti ............................... 234
c – Gayrimenkul Sermaye İradlarında İstisna .......................... 239
6 – Menkul Sermaye İradı .................................................................. 240
a – Menkul Sermaye İradı Kavramı ........................................... 240
b – Menkul Sermaye İradının Tespiti ......................................... 242
c – Menkul Sermaye İradı Sayılmayan Haller ......................... 243
7 – Diğer Kazanç ve İratlar ................................................................. 244
a – Değer Artış Kazançları… ........................................................ 244
aa-Vergilendirilmeyecek Değer Artış Kazançları................. 246
ab-Safi Değer Artışı................................................................... 246
b-Arızi Kazançlar............................................................................. 247
F – Gelir Vergisinin Tarhı, Beyanname Çeşitleri ve Vergi Tevkifatı .... 250
1 – Gelir Vergisinin Tarhı ..................................................................... 251
2 – Gelir Vergisinde Beyanname Çeşitleri ......................................... 251
a – Yıllık Beyanname .................................................................... 251
b – Muhtasar Beyanname ............................................................ 251
c – Münferit Beyanname .............................................................. 251
3 – Gelir Vergisinde Toplama Esası ................................................... 256
a – Beyanname Verilmeyen Haller ............................................. 257
b – Mecburi Toplama Halleri ....................................................... 258
c– Zararların Mahsubu ................................................................. 258
d – Aile Reisi Beyanı ...................................................................... 260
4 – Gelir veya Matrahtan Yapılacak İndirimler .............................. 262
5 – Gelir Unsurlarından veya Matrahtan İndirilemeyecek Giderler265
6 – Gelir Vergisinin Tarh İşlemi, Oranları ve Ödenmesi................. 265
a – Gelir Vergisinin Tarh Yeri ........................................................ 265
b – Gelir Vergisinin Muhatabı ....................................................... 266
c – Gelir Vergisinde Vergilendirme Dönemi ................................ 266
d – Gelir Vergisinde Tarh Zamanı ................................................ 267
e – Gelir Vergisinin Oranları .......................................................... 267
f – Vergi Tevkifatı........................................................................... 268
g – Gelir Vergisinin Ödenmesi ....................................................... 269
h – Gelir Vergisinde Peşin Ödeme ................................................. 270
ı – Verginin Mahsubu ..................................................................... 271
i – Dahili Tevkifat ........................................................................... 272
k – Geçici Vergi ................................................................................ 273
7 – Vergi Güvenlik Tedbirleri ............................................................... 274
a – Genel Güvenlik Tedbirleri ....................................................... 276
b – Özel Güvenlik Tedbirleri .......................................................... 276
aa – Servet Beyanı ................................................................... 276
bb – Gider Bildirimi .................................................................. 279
cc – Ortalama Kar Haddi ve Asgari Gayrisafi Hasılat
Esasları .............................................................................. 281
dd – Talih Oyunları Salonlarından Elde Edilen
Kazançlarda Asgari Vergi .............................................. 282
ee – Asgari Zirai Kazanç Esası ............................................... 283
ff – Asgari Zirai Vergi ............................................................... 284
gg – Hayat Standardı Esası .................................................... 284
hh – Verginin Açıklanması ..................................................... 286
II – Kurumlar Vergisi ........................................................................................... 287
A – Kurumlar Vergisinin Teorik Esasları .................................................. 287
1 – Fayda veya İmtiyaz Bedeli Teorisi ............................................. 288
2 – Gayri Şahsi Ödeme Gücü Teorisi ................................................. 289
3 – Hizmet ve Sosyal Maliyetler Bedeli Teorisi ............................... 289
4 – İktisadi Sosyal Denetleme Aracı Teorisi .................................... 290
5 – Gelir Vergisini Tamamlama Aracı Teorisi .................................. 290
6 – Ayırma Teorisi ................................................................................ 291
7 – Devlet İçin Uygun Gelir Kaynağı Olma Teorisi ......................... 291
B – Kurumlar Vergisinin Konusu ve Mükellefleri ................................... 292
1 – Kurumlar Vergisinin Konusu ........................................................ 293
2 – Kurumlar Vergisinin Mükellefleri ................................................. 293
a – Sermaye Şirketleri .................................................................... 294
aa – Anonim Şirketler .............................................................. 294
bb – Limited Şirketler ............................................................... 294
cc – Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler ..... 294
dd – Sermaye Şirketi Niteliğinde Yabancı Kurumlar ......... 295
b – Kooperatifler ............................................................................. 295
c – İktisadi Kamu Müesseseleri .................................................... 296
d – Dernek ve Vakıflara Ait İktisadi İşletmeler ........................ 297
e – Yabancı Kamu İdare Müesseselerine Ait İktisadi
İşletmeler .................................................................................... 297
f – İş Ortakları ................................................................................. 298
C – Kurumlar Vergisinde Muaflık ve İstisnalar ...................................... 299
1 – Kurumlar Vergisinde Muaflıklar .................................................. 299
2 – Kurumlar Vergisinde İstisnalar ..................................................... 301
D – Kurumlar Vergisinde Mükellefiyet Çeşitleri ...................................... 305
1 – Tam Mükellefiyet ........................................................................... 305
2 – Dar Mükellefiyet ............................................................................. 306
a – Dar Mükellefiyetin Mevzuu ................................................... 306
E – Safi Kurum Kazancının Tespiti .......................................................... 307
1 – Kurumlar Vergisi Matrahının Tesbitinde İndirilecek Giderler. 307
2 – Kurumlar Vergisi Matrahından İndirilmesi Kabul Edilmeyen Giderler 309
a – Öz Sermaye Üzerinden Yürütülen Faizler ............................ 311
b – Örtülü Sermaye ......................................................................... 311
c – Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı .. 313
3 – Yabancı Ulaştırma Kurumlarında Matrahın Tespiti ............... 319
4 – Kurumlar Vergisinde Beyan Usulü ve Beyanname Çeşitleri .. 320
a – Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi .................................. 321
b – Muhtasar Beyanname ............................................................ 322
c – Özel Beyanname ...................................................................... 323
5 – Kurumların Sona Ermesi (Tasfiye-Birleşme-Devir) ................. 323
a – Tasfiye ....................................................................................... 324
aa – Tasfiye Dönemi ............................................................... 324
bb – Tasfiye Beyannamesi ..................................................... 324
cc – Tasfiye Karı ...................................................................... 325
dd – Servet Değeri ..................................................................... 325
ee – Tasfiye Memurlarının Görev ve Sorumluluğu ............ 326
b – Birleşme ..................................................................................... 327
c – Devir ............................................................................................ 327
6 – Kurumlar Vergisinin Oranı, Tarhı, Ödenmesi ve Mahsubu .... 329
7 – Geçici Vergi ...................................................................................... 330
İkinci Bölüm
SERVET ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
I – Emlâk Vergisi ................................................................................................. 331
A – Bina Vergisi ............................................................................................. 333
1 – Tarihçe .............................................................................................. 333
2 – Bina Vergisinin Mevzuu ................................................................ 334
3 – Bina Vergisinin Mükellefi .............................................................. 334
4 – Bina Vergisinde Daimi Muaflık ve İstisnalar ............................ 335
a – Bina Vergisinde Daimi Muaflıklar ........................................ 335
b – Geçici Muaflıklar ..................................................................... 336
5 – Bina Vergisinde Bildirim Usulü .................................................... 339
a – Genel Bildirim ........................................................................... 339
b – Ara Beyanı ................................................................................ 341
c – Bölgesel Beyan ......................................................................... 343
d – Köylerde Bina Vergisi Beyanı ................................................ 343
e – Bina Vergisinde Vergi Değeri .................................................. 343
f – Bina Vergisi Tarifesi ve Ödenmesi ......................................... 344
B – Arazi Vergisi ............................................................................................ 344
1 – Tarihçe .............................................................................................. 344
2 – Arazi Vergisinin Mevzuu ............................................................... 345
3 – Arazi Vergisinin Mükellefi ............................................................. 345
4 – Arazi Vergisinde Muaflık ve İstisnalar ....................................... 346
a – Arazi Vergisinde Daimi Muaflıklar ....................................... 346
b – Arazi Vergisinde Geçici Muaflıklar ....................................... 346
c – Arazi Vergisinde İstisna ........................................................... 347
5 – Arazi ve Arsalarda Değerleme ...................................................... 347
6 – Arazi Vergisinin Nispeti ve Ödenmesi ......................................... 348
C – Ortak Hükümler ..................................................................................... 348
1 – Genel Olarak .................................................................................... 348
2 – Zamanaşımı(Mürürü Zaman) ................................................... 349
3 – Emlâk Vergisinde Kısıtlama Halleri ............................................ 349
4 – Gelirlerin Bölüşümü ........................................................................ 350
5 – Kamulaştırmada Vergi Değeri Sınırlaması ................................ 350
II – Motorlu Taşıtlar Vergisi ............................................................................... 351
A – Motorlu Taşıtlar Vergisinin Mevzuu ................................................... 351
B – Motorlu Taşıtlar Vergisinin Mükellefi ................................................ 352
C – Vergiyi Doğuran Olay ............................................................................ 352
D – Motorlu Taşıtlar Vergisindeki Ölçü ve Hadler .................................. 353
E – Verginin Tarhı, Tahakkuku ve Ödenmesi .......................................... 355
F – Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun Çeşitli Hükümleri .................. 355
III – Veraset ve İntikal Vergisi ............................................................................ 356
A – Tarihçe ..................................................................................................... 356
B – Veraset ve İntikal Vergisinin Mevzuu ................................................ 357
C – Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi ............................................. 358
D – Veraset ve İntikal Vergisinin Matrahı ................................................ 360
E – Veraset ve İntikal Vergisinin Oranı ..................................................... 361
F – Veraset ve İntikal Vergisinin Tahsili ................................................... 362
Üçüncü Bölüm
HARCAMALAR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER
I – Katma Değer Vergisi ..................................................................................... 364
A – Genel Açıklama ..................................................................................... 364
B – Katma Değer Vergisinin Türleri ........................................................... 364
C – Katma Değer Vergisinin Hesaplama Yöntemleri ............................. 365
D – Katma Değer Vergisinin Fayda ve Sakıncaları ................................ 368
E – Türkiye'de Katma Değer Vergisi ......................................................... 369
1 – Katma Değer Vergisinin Mevzuu (Konusu) ............................... 370
a – Ticari, Sınai, Zirai, Faaliyet ve Serbest Meslek Faaliyeti Çerçevesinde Yapılan Teslim ve Hizmetler .............................................................................. 371
aa – Ticari Faaliyet .................................................................. 372
bb – Sınai Faaliyet ................................................................... 373
cc – Zirai Faaliyet ..................................................................... 375
dd – Serbest Meslek Faaliyeti ................................................. 376
b – Her Türlü Mal ve Hizmet İthalâtı ......................................... 379
c – Diğer Faaliyetlerden Doğan Teslim ve Hizmetler ............... 380
2 – Katma Değer Vergisinde Mükellef ve Vergi Sorumlusu.......... 385
a – Mükellef ..................................................................................... 385
b – Vergi Sorumlusu ....................................................................... 386
3 - Katma Değer Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay ......................... 387
a – Teslim ve Teslim Sayılan Haller ............................................ 387
aa – Teslim ................................................................................ 387
bb – Teslim Sayılan Haller ..................................................... 388
b – Vergiyi Doğuran Olayı Meydana Getiren Özel Haller ...... 390
4 – Katma Değer Vergisinde İstisnalar .............................................. 392
5 – Katma Değer Vergisinde Matrah, Nispet ve Vergi İndirimi ..... 395
a – Katma Değer Vergisinin Matrahı .......................................... 395
b – Katma Değer Vergisinin Nispeti ............................................. 395
c – Vergi İndirimi ............................................................................. 396
6 – Katma Değer Vergisinin Tarhı ve Ödenmesi ............................. 398
a –Vergilendirme Usulleri .............................................................. 398
b – Vergilendirme Dönemi ve Beyan Esası ................................ 399
II- Özel Tüketim Vergisi...................................................................................... 400
A- Özel Tüketim vergisinin Konusu............................................................. 401
1-Petrol ve Ürünleri.......................................................................... 401
2-Motorlu taşıtlar............................................................................. 401
3-Tütün Mamülleri ile Alkollü İçkiler ve Kolalı Gazozlar........ 401
4-Lüks Mallar ve Eloktronik Ürünler........................................... 402
5-Vergiyi Doğuran Olay.................................................................. 402
6-Mükellef ve Vergi Sorumlusu..................................................... 403
7-Vergileme Ölçüleri ve Matrahı................................................... 403
8-Oran ve Tutar................................................................................ 403
9-Verginin beyanı, Tarhı ve Ödenmesi........................................ 405
III – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi ..................................................... 406
A – Genel Olarak ........................................................................................... 406
B – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Mevzuu (Konusu),Mükellefi ve Vergiyi Doğuran Olay ................................................................................................................... 406
C – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Matrahı ve Nisbeti ...... 406
D – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi .. 407
E – Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde İstisna ve Muafiyetler 407
IV – Damga Vergisi ............................................................................................... 409
A – Genel Olarak ........................................................................................... 409
B – Damga Vergisinin Konusu ve Mükellefi ............................................ 410
C – Damga Vergisinde İstisnalar ................................................................ 411
D – Vergileme Ölçüleri ve Nispet ................................................................ 412
E – Damga Vergisinin Ödenmesi ................................................................ 412
F – Damga Vergisi ve Cezasında Sorumluluk ......................................... 414
G – İthalde Alınacak Damga Resim ......................................................... 415
V – Harçlar ............................................................................................................... 416
A – Genel Olarak ........................................................................................... 416
B – Yargı Harçları ........................................................................................ 417
C – Noter Harçları ........................................................................................ 418
D – Vergi Yargısı Harçları ........................................................................... 419
E – Tapu ve Kadastro Harçları .................................................................. 419
F – Konsolosluk Harçları ............................................................................. 421
G – Pasaport, İkamet Tezkeresi, Vize ve Dışişleri Bakanlığı Tasdik Harçları 421
H – Gemi ve Liman Harçları ...................................................................... 422
I – İmtiyazname, Ruhsatname ve Diploma Harçları ............................ 423
J – Trafik Harçları ........................................................................................ 423
K – Bütün Harçlarla İlgili Ortak Hükümler .............................................. 423
VI – Gümrük Vergisi ............................................................................................. 424
A – Tarihçe ..................................................................................................... 424
B – Gümrük Vergisinin Konusu .................................................................. 424
C – Gümrük Vergisinin Yükümlüsü ........................................................... 425
D – Gümrük Vergisinin Matrahı ................................................................. 425
E – Gümrük Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay ........................................ 425
F – Verginin Nispeti ....................................................................................... 425
G – Gümrük Vergisinde İstisna ve Muafiyetler ....................................... 426
H – Gümrük Vergisinde Beyanname Düzeni .......................................... 427
I – Gümrük Vergisinin Tahakkuku ve Ödenmesi ................................... 428
İ – Zamanaşımı ............................................................................................ 428
BİBLİYOGRAFYA ............................................................................................... 429
